طبقه بندی و تحلیل مولفه های هویت اسلامی در خطبه ها و نامه های نهج البلاغه

هویت، یعنی آنچه برای فرد، قوم، ملت، مذهب، آیین و... ارزش تلقی می شود؛ پس هویت اسلامی، یعنی آن شاخصه ها، مولفه هاو آداب و رسوم خاص مسلمانان که آنها را از سایر آیین ها و مذاهب جدا می سازد. طبقه بندی و تحلیل مولفه های هویت اسلامیدر نهج البلاغه که از جمله متون برجسته انسانی اسلامی است، می تواند بستر و زمینه بسیار مناسبی برای آشنایی با حقیقت دیناسلام باشد؛ چرا که کلام اهل بیت (ع) و سیره و رفتار آنان در کنار قرآن کریم، از بهترین و مستندترین منابع درک و دریافتمفاهیم اسلامی است و از طرفی، چون حضرت علی (ع) اولین امام پس از پیامبر اسلام بوده و رهبری حکومت اسلامی را نیز بهعهده داشته است، با ژرفنگری در سخنان ارزشمند ایشان، میتوان به حقیقت اسلام پی برد. در پژوهش پیشرو با بهره گیری ازروش استقرایی- تحلیلی و تکیه بر مطالعات کتابخانه ای، خطبه ها و نامه های نهج البلاغه را به صورت دقیق بازخوانی کرده ایم وپس از استخراج مولفه های شاخص دال بر هویت اسلامی از دیدگاه حضرت علی (ع)، به طبقه بندی و تحلیل این مولفه ها پرداخته-ایم. دستاوردهای پژوهش گویای این است که با توجه به سخنان ارزشمند علی (ع) می توان مولفه های هویت اسلامی را در چهاردسته بزرگ اعتقادات، اعمال، سیاست و اخلاق قرار داد که این یعنی اسلام دینی است که برای فرد اعتقادات و اخلاق خاصیتجویز می کند و این اعتقادات باعث می شود او اعمال خاصی را با شرایط ویژهای انجام دهد. از آنجا که دین از سیاست جدانیست، اسلام برای حکومت و سیاست نیز برنامه ویژهای دارد که مسلمانان باید به آن توجه داشته باشند. به نظر می رسد یکمسلمان زمانی که بتواند این چهار مولفه را در زندگی رعایت کند، به شکلی که حضرت علی (ع) بیان فرموده، در گروه امتاسلامی قرار گرفته است. باید توجه نمود که داشتن یکی از مولفه ها برای تشکیل هویت اسلامی کافی نیست و آن زمانی شکلکامل و نهایی خواهد گرفت که همه مولفه ها در کنار همدیگر جمع باشند. البته باید به سلسله مراتب اهمیت مولفه ها نیز دقت کرد.