وفا موسوی - کارشناسی ارشد دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم، قم
رحمان عشریه - استاد یار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم قم

انسانها پیوسته بوسیله راه ها و وسایل گوناگون در ابتلا و امتحانند. هر چیزی که به نوعی با انسان ارتباط داردوسیله امتحان است. براساس آیه: و لنبلون کم بشیء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الث مراتو بشر الصابرین خداوند متعال انسان را با امور پیش رو امتحان و ابتلا می نماید؛ گاهی این امور مربوط به خود انسان و اجزای اوست که انسان را با آنها امتحان می کند، مانند چشم و گوش و حتی اصل حیات؛ و گاهی این امور چیزهاییخارج از وجود انسان است که مرتبط به اوست، مانند زن و فرزند، خاندان و دوست، مال و مقام، قدرت و حکومت وآسایش و رفاه. این که خداوند انسان ها را به وسیله امور گوناگون امتحان می کند، بدین معنی است که به وسیله اینها هرکسای را به کمالی که لایق آن است می رساند. فلسفه مشکلات و سختی ها و انواع آزمون های الهی نه برای این است کهخداوند متعال بخواهد شخصایت و درجه انسانها را مشخص کند بلکه هدف ارتقاء شخصیت و بالا بردن درجه و افزایشدادن به کمیت است. حکمت و علت اصلی قرار دادن انسانها در نعمتها و نقمتها، راحتی ها و سختی ها، و خیر و شر،آشکار شدن صلاحیت باطنی انسانها از نظر استحقاق ثواب یا عقاب می باشد و هر که میخواهد به قرب الهی برسد، درخلال این امور خود را شایسته و لایق بهشت کند یا به بالاتر از آن دست یابد و هر که شایستگی و لیاقت ندارد سر جایخود بماند. س ابتلا و امتحان الهی برای آن است که شیون باطنی و لیاقت ذاتی انسانها به فعلیت درآید و مستحق آنچیزی شوند که درخور آنند، و اهل حق از اهل باطل و راساتگویان از دروغگویان و سره از ناسره شناخته شود. نه آنکهچیزی بر خداوند معلوم شود.

ابتلاء، امتحان، جوع، خوف، نقص اموال، انفس و ثمرات