کاربست واژه شوق در نهج البلاغه و معنایابی توصیفی آن در شوق به مرگ

نگاه معناشناختی به متن و تحلیل معنایی واژگان آن، یکی از راه های دست یابی به دقایق معنا و پی بردن به مقصود گوینده وجهان اوست.با این نوع نگاه در متونی که با متن وحیانی نسبت دارند و از ساختاری ویژه برخوردارند، سطوح معنایی بیشتریقابل بهره برداری است.در این نوشتار شوق در نظام معنایی نهج البلاغه و با توجه به همنشینان و تقابل معنایی آن، معنا یابیشده است.تحلیل معناشناختی شوق در نهج البلاغه نشان داده است که این واژه با الی و نفس هم نشین است؛ ولی در این مقاله بر همنشین های معنادار شوق تاکید شده و از راه بررسی تحلیلی واژه های همنشین پر بسامد و موثر به جهان بینی امامعلی علیه السلام در یکی از متعلقات شوق (شوق به مرگ) دست یافته است. نتیجه هم نشینی و تقابل معنایی نشان داده است کهشوق مدنظر امام علی علیه السلام به هر چیزی تعلق نگرفته، بلکه به امور مطلوب و محبوب پایدار تعلق یافته است.علاوه بر این،متعلق شوق از دید امام از سطح مورد انتظار بالاتر رفته و به امری تعلق یافته که مورد خواست همگان نیست و آن شوق به مرگاست. شوق به مرگ اساسا با چند گونه شناخت مرتبط است: 1.شناخت نشیه دنیا و ویژگی های آن -همچون گذرا بودن و اصالتنداشتن 2.علم به نشیه آخرت و اصیل بودن آن 3.اطمینان از عمل درخور و توشه گیری برای جهان دایمی. تا شناخت متعلقشوق واقع نشود، شوق به بار نمی نشیند.نتیجه شوق، تلاشی است که به عمل (صالح) منتهی می شود.

Keywords:

معناشناسی , شوق , جانشینی و همنشینی , نهج البلاغه , تفسیر