عبدالرفیع رحیمی - استادیار گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
مرتضی شاعری - کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین

سامانیان آخرین سلسله ایرانی بودند که بر بخش هایی از ایران حکم راندند و به عنوان یک نظام منسجم درحوزه هایفرهنگی شور و شوق خاصی درمیان ایرانیان به وجود آورند و مضافا توانستند روابط و تعامل با داعیان اسماعیلیه را تحملنمایند که این روابط با فراز و فرود در بسیاری از زمینه های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی مورد پذیرش دو طرف در برههای خاص بوده است. در این میان خاستگاه و باورهای حاکمان سامانی و همچنین وجود قومیت ها و مذاهب متنوع درماوراءالنهر و جایگاه خاص خراسان به عنوان مهد تمدن، فرهنگ و خیزش مردم ایران و دیدگاه های کلامی- فلسفی داعیاناسماعیلی در شرق جهان اسلام در ایجاد این چنین تساهل و تسامح کاملا مشهود است. این مقاله به روش کتابخانه ای وبهشیوه توصیفی- تحلیلی چرایی وچگونگی حضور ونفوذ داعیان اسمعیلی در خراسان وماورای النهر را به بحث نشسته است.در این میان ریشه یابی علل و عوامل نفوذ و گسترش اسماعیلیه به ویژه در میان رجال سامانی و نقش و تدابیر رجالسیاسی و فرهنگی دو طرف در نتایج این مناسبات پرفراز و نشیب از دیگر موارد پردازش این مقاله است.

سامانیان، اسماعیلیان، خراسان، ماوراءالنهر ،داعیان