فاطمه اکبرزاده نجار - دانش آموخته ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم
فرح رامین - دانشیار دانشگاه قم

«فطرت»، امری تکوینی و جزئی از سرشت انسان است که به بعد روحی و معنوی او مربوط می‌شود، این ودیعه‌الهی در نهاد انسان اگر به حقیقت، ظهور و بروز یابد، می‌تواند زمینه حرکت، کمال و رشد وی را درمسیر عبودیت الهی فراهم آورد. فطرت از جمله مسائل اعتقادی اسلام است که در قرآن از آن یاد شده‌است؛ از این رو در تفکر اسلامی ‌نیز فطرت از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. از میان متفکران اسلامی‌امام خمینی، آیت الله شاه‌آبادی، شهید مطهری، علامه طباطبایی، آیت الله جوادی آملی، آیت الله مصباح یزدی و... در میان آثارشان به بحث در مورد فطرت انسان پرداخته‌اند. اما با توجه به تفاوت منظر و موضعی که‌ هر متفکری اتخاذ نموده، تفاسیر متنوع و تا حدی متفاوت از فطرت ارائه شده‌است؛ لذا تعریف، قلمرو و انواعی که برای فطرت در نظر گرفته می‌شود، تاثیر مستقیمی‌در جایگاه‌آن به عنوان ویژگی انسان دارد. در این پژوهش با استناد به دیدگاه متفکران و اندیشمندان معاصر اسلامی‌که برگرفته‌از قرآن و سنت الهی است و با استفاده ‌از روش توصیفی- تحلیلی، به تبیین جایگاه فطرت پرداخته شده‌است. یافته های این پزوهش نشان می دهد که اندیشمندان اسلامی، برای وجود فطرت در آدمی، از راه کارهایی چون شهود باطنی و عرفانی، شواهد تاریخی و تجربی، ادله عقلی و نقلی استفاده کرده اند که مهم ترین آن، استدلال عقلی است و سایر راهکارها تاییدی بر آن محسوب می شود.

فطرت، امام خمینی، شهید مطهری، علامه طباطبایی، آیت الله جوادی آملی