زهرا خسروی راد - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران

؛ شمایل نگاری و شمایل شناسی یکی از روش های مطالعات هنری است که در قرن بیستم به آن توجه شده است. این پژوهش به توصیف حجاب از نگاه قرآن با توجه به آراى اروین پانوفسکی در شمایل های مریم در دوره رنسانس پرداخته است.واژه حجاب در قرآن 7 بار ذکر شده، از جمله اسوه های قرآنی وجود مقدس حضرت مریم (ع) است که همواره در آثار دورهرنسانس بازتاب داشته، نزول رزق بهشتی از جانب خدا برای آن حضرت و نیز بارور شدن نخل خشکیده، از جمله کرامات آنحضرت است که بر اساس آن مقامات و مراتب والایی چون ولایت و خلافت کبری، صبر، توکل، موت ارادی، صدق وحجب و حیا ... در قرآن برای ایشان ذکر شده است. هدف از این پژوهش بررسی مقوله حجاب مریم در آثار دوره رنسانس بارویکرد شمایل شناسی می باشد. حضرت مریم (ع) از بزرگترین زنان تاریخ بشریت و از نمونه های عالی انسانیت است.بانویی پاک و باتقوا که از مرز وجود یک انسان فراتر رفته، نام او بیشتر از سایر زنان در قرآن آمده و تنها ترجمان راستین باعظمت و منزلت والای آن حضرت نیز در واژهای قرآن و کلمات الهی نهفته است تکریم و ارج نهادن بسیار قرآن به اینحضرت به عنوان اسوه تقوا، فضیلت و پاکدامنی باعث شده تا به مطالعه و شناخت شمایل های حضرت مریم و نوع پوشش درآثار نقاشان دوره رنسانس با توجه به آیاتی که در قرآن کریم به نام مبارک حضرت اشاره داشته، پرداخته شود. حضرت مریمبه عنوان بانوی مقدس عالم مسیحیت در اسلام از ارزش و جایگاه ویژهای برخوردار است به طوریکه نام مبارک ایشان 34 باردر قرآن ذکر شده است. مسیله این پژوهش بررسی نوع حجاب و پوشش در نقاشی های مریم است. ضرورت دارد تا مواردمذکور مورد مطالعه قرار گیرد. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به چگونگی اهمیت و شناخت نقش زن و الگوهای پوششی او ازنگاه قرآن، توجه به شمایل های مریم در نقاشی های دوره رنسانس در مقایسه با ویژگی های قرآنی مریم است. فرض بر ایناست که شمایل های حضرت مریم در دوره رنسانس با توجه به تصویرسازی های که در آیات مختلف از زندگی حضرت مریمشده، با مسیله حجاب از نگاه قرآن، رابطه نزدیکی دارد. این پژوهش با فیش برداری از منابع کتابخانه ای گردآوری شده و شیوهآن توصیفی- تحلیلی و از لحاظ ماهیت بنیادی می باشد.

شمایل شناسی، مریم، دوره رنسانس، حجاب