فاطمه کاشفی - دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه دام دانشگاه سمنان
علی مهدوی - استادیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه سمنان
اشکان جبلی - دانشیار دانشکده دامپزشکی دانشگاه سمنان
عطا مهدوی - دکتری تخصصی تغذیه دام

تغذیه دام بیش از 50٪ از هزینه هاى پرورش را به خود اختصاص داده است. تهیه جیره هاى ارزان و متوازن میتواند موجب بهبود بهره ورى این صنعت گردد. تحولات اخیر در بخش کشاورزى سبب به هم خوردن نظام تلفیقى زراعت و دام گردیده است و بخش عمده کشاورزى بهصورت واحدهاى تولیدى تخصصى زراعى یا دامپرورى تبدیل شده است.در این وضعیت نهتنها پسماند و فراورده هاى فرعى کشاورزى افزایش یافته بلکه بخش قابل توجهى از آنها مورد استفاده چندانى نداشته و از بین میرود. در این نوشتار به الگوهاى مناسب عملآورى و استفاده بهینه از بقایاى کشاورزى جهت پاسخگویى به بخشى از نیازهاى غذایى نشخوارکنندگان اشاره میگردد. بدین منظور، بررسى احتمال جایگزینى سیبزمینى خام بجاى ملاس جهت تامین قند محلول موردنیاز سیلاژ ذرت، آزمایشى در قالب طرح کاملا صادفى، شامل 4 تیمار و 5 تکرار صورت گرفت. تیمارهاى آزمایشى شامل تیمار کنترل، تیمار افزودنى ملاس، تیمار افزودنى سیب زمینى خام در سطح 3٪ و6٪ بودند. پس از گذشت دوماه سیلوها باز شده و ازنظر خصوصیات فیزیکى و شیمیایى مورد ارزیابى قرار گرفت. خواص فیزیکى اندازهگیرى شده شامل رنگ، بو، قوام، دما و اسیدیته بودند. سیلاژها در همه موارد داراى رنگ زرد مایل به سبز، بوى سرکه اى-میوه اى و قوام مناسب عارى از هرگونه کپک زدگى و فساد بودند. اسیدیته در بین همگى تیمار ها اختلاف معنى دارى نداشت و دما تیمار ها به ترتیب شامل: 2/24، 0/23، 4/22 و 4/22 بود. در همه موارد افزودنى موردنظر سبب بهبود خصوصیات کیفى ویا همسان با گروه کنترل بود. با توجه به شباهت آنالیز شیمیایى سیب زمینى خام و ملاس در حوزه کربوهیدرات و بخصوص قندهاى محلول و دشوارى کار کردن با ملاس بدلیل غلظت بالاى آن در دماى معمولى، جایگزینى از مازاد محصولات کشاورزى بجاى ملاس کاربردى بنظر میرسد. بهطور کلى نتایج آزمایشات حاکى از این امر بود که جایگزینى سیبزمینى خام با ملاس کاربردى بنظر میرسد.

سیلاژ ذرت، قند محلول، ملاس ، سیبزمینى خام