دنیا ذاکری - گروه علوم دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
احسان رمضانی فرد - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
علی ماشینچیان مرادی - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

مطالعه بافت شناسی کبد در بررسی های تغذیهای امری اجتناب ناپذیر است . کبد از جمله مهمترین محل متابولیسم چربی در بدن میباشد. کبد چرب پدیده ی پاتولوژیک است و معمولا در ماهی های پرورشی دیده میشود. افزایش بیش از حد هر یک از مواد غذایی مثل پروتیینها، چربیها، کربوهیدراتها، مواد معدنی و ویتامینها در جیره غذایی میتواند باعث بروز ضایعات مختلفی مانند دژنراسیون چربی کبد شود. هنگامی که کربوهیدرات قابل هضم در جیره بیشتر از انرژی مورد نیاز باشد گوارش غذا و پروتیین را کاهش داده و باعث ذخیره چربی در اندامها شده و در نهایت باعث محدودیت در عملکرد طبیعی بدن میشود. در این پژوهش اثر جایگزینی 50 درصدی روغن ماهی با روغن آفتابگردان در جیره غذایی بچه ماهی کپور معمولی بر سلامت بافت کبد ماهیان مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور جیره غذایی حاوی %41 پروتیین خام و 8% چربی خام و %45 کربوهیدرات با جایگزینی 50 درصدی روغن ماهی با روغن آفتابگردان و همچنین یک جیره ی غذایی با منبع چربی %100 روغن ماهی به عنوان کنترل با سه تکرار در هر تیمار تهیه شد. تعداد 90 عدد ماهی دو بار در روز نزدیک به سیری بصری به مدت 60 روز با جیره های غذایی تغذیه شدند. در پایان دوره غذادهی بافت کبد مورد بررسی قرار گرفت.در تحقیق حاضر در تمام تیمارها ضایعات بافتی از قبیل واکویولیزاسیون چربی، هیپرتروفی هپاتوسیتها، دژنراسیون هپاتوسیتها و نکروز سلولی مشاهده گردید. با توجه به اینکه میزان بهینه کربوهیدرات در جیره ی غذایی کپور ماهیان 40-30 درصد اعلام شده است. و با توجه به میزان بالای کربوهیدرات (بیش از 45 درصد) در جیره های غذایی تهیه شده در این پژوهش میتوان نتیجه گرفت که احتمالا کبد چرب در این ماهیان به دلیل میزان بالای کربوهیدرات در جیره های غذایی بوده است. و با توجه به این موضوع که بافت کبد در ماهیان تیمار کنترل نیز دچار آسیب شده است، میتوان نتیجه گرفت که جایگزینی روغن ماهی با روغن آفتابگردان علت آسیب بافتی کبد در ماهیان نبوده است.

ماهی کپور معمولی، روغن آفتابگردان، کبد چرب، هیستوپاتولوژی