مهرنوش زوارموسوی - فوق لیسانس مهندسی هسته ای، شهید بهشتی
حسن آقایان - دکتری شیمی،سازمان انرژی اتمی
امیرمسعود طاهریان - فوق لیسانس مهندسی هسته ای، سازمان انرژی اتمی

آلودگی خاک با رادیونکلییدها بعد از سوانح هستهای یکی از خطرات بزرگ سلامتی بشر است. حادثهی چرنویل در سال 1986 حادثهای بود که بر همهی دنیا تاثیر گذاشت. یافتن روش هایی برای رفع آلودگی خاک حایز اهمیت می باشد چون ممکن است بخواهیم مقدار رادیونکلییدی را که از طریق خاک وارد زنجیرهی غذایی می شود کاهش دهیم. خاک برداری ، حمل و نقل و دفن این خاک های آلوده بسیار هزینه بر و زمان بر می باشد. استفاده از گیاهان برای پالایش خاکهای آلوده به مواد رادیواکتیو راهکاری بهینه و ارزان است. گیاه پالایی روشی است که با انباشت عناصر رادیواکتیو در گیاهان ، خاک را از آلودگی مبرا می کند. هدف این تحقیق بررسی امکان گیاه پالایی استرانسیوم ازخاک با استفاده از گیاهان تربچه و شاهی می باشد. در این تحقیق میزان جذب استرانسیوم به وسیله تربچه و شاهی در خاک اطراف تهران که به طور مصنوعی آلوده شده بود بررسی شد.. در قالب یک طرح کاملا0 تصادفی گیاهان تربچه و شاهی در خاکی که به طور مصنوعی با غلظتهای 50،200،500 و1000 میلی گرم در کیلوگرم و در دوسطح 5 PH و 6 آلوده شده بود رشد داده شدند و شاخص تجمع زیستی که نشان دهندهی توانایی گیاهان برای جذب و انتقال عناصر از خاک است، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش غلظت استرانسیوم در هر دو گیاه میزان جذب این عنصر افزایش یافته و شاخص تجمع زیستی کاهش می یابد . هر دو گیاه در خاک با PH کمتر جذب بیشتری داشته و شاخص تجمع زیستی بیشتری گزارش شد. مقایسهی شاخص تجمع زیستی و استرانسیوم جذب شده بین دو گیاه نشان داد که تربچه نسبت به شاهی استرانسیوم بیشتری جذب کرده و شاخص تجمع زیستی بیشتری دارد.ارزیابی شاخص تجمع زیستی در شاهی و تربچه نشان می دهد که در هر دو گیاه این شاخص بزرگتر از یک است. بزرگتر از یک بودن این فاکتور نشان دهندهی توانایی این دو گیاه برای جذب و انباشت استرانسیوم خاک است و با توجه به رشد سریع آن، این گیاه می تواند برای پالایش خاکهای آلوده به استرانسیوم مناسب باشد.در این پژوهش همچنین با استفاده از یک روش تجربی ضریب توزیع که یک پارامتر مهم و کاربردی درمدلسازی انتقال آلاینده ها وارزیابی ریسک آلودگی منابع آب و خاک می باشد با استفاده فاکتور انتقال از خاک به گیاه تعیین شد.

استرانسیوم، شاخص زیستی،آلودگی خاک، رادیونکلیید