بررسی اثر تنش شوری بر رنگیزه ها، پروتیین ها، قندها و یون سدیم جمعیتی از گندم وحشی تریتیکوم بویتیکوم

گندم به عنوان یکی از مهمترین محصولات زراعی در ایران، گیاهی نسبتا0 متحمل به شوری، با آستانه تحمل به شوری 6 ds/m مطرح میباشد. گیاهان وحشی خویشاوند گیاهان زراعی منابع مهمی برای یافتن ژنهای اعطا کننده تحمل به تنش شوری است به همین دلیل مطالعات متعددی برای شناسایی خویشاوندان وحشی متحمل به تنش شوری گرفته است. تحمل به تنش شوری در گندم به توانایی دفع یون سدیم ارتباط دارد هر چه توانایی گندم در دفع یونهای سدیم کمتر باشد آن گندم به تنش شوری حساستر است. این پژوهش در سال زراعی 1395 -96 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی، صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان مورد بررسی و اجرا قرار گرفت. ده جمعیت مختلف از گندم Triticum boeoticum از مناطق مختلف ایران جمعآوری شد سپس در گلخانه آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا0 تصادفی با سه تکرار کشت شدند و در دو سطح صفر و 150 میلیمولار مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات شامل رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل b, a ، کل، کاروتنوییدها)، قندهای احیاء و پروتیین نشان داد که بین سطوح تنش شوری و همچنین بین جمعیتها از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنیداری وجود دارد. در اغلب صفات مورد بررسی اثر متقابل جمعیت × شوری در سطح اختلاف یک درصد معنی دارشدند. در اثر متقابل کلروفیل a و کل، ژنوتیپهای B1 و A10 بیشترین میانگین را در سطح تنش داشتند و کمترین میانگین در هر دو مربوط به ژنوتیپ A11 بود. در اثر متقابل قندها ژنوتیپ A10 در شرایط تنش حداکثر میزان جذب قند و ژنوتیپ C7 حداقل میزان جذب قند را دارا بودند. بنابراین ژنوتیپهای مختلف در سطوح شوری، پاسخهای متفاوتی از خود نشان دادند و مقاومتهای متفاوتی داشتند. بنابراین به نظر میرسد ژنوتیپهای متحمل برای کاشت در اراضی شور مناسب هستند.

Keywords:

تریتیکوم بویتیکوم , تنش شوری , کاروتنویید , فاکتوریل