هدیه احمدپری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه تهران
مرتضی صدیق - دانش آموخته کارشناسی ارشد منابع آب دانشگاه زابل
فرزاد حسن پور - دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه زابل

آب به عنوان یک کالای ضروری است که در دهه های اخیر به دلیل تغییر اقلیم، رشد سریع جمعیت، افزایش مصرف سرانه وبروز خشکسالی به شدت کمیاب شده و به دلیل غیر جانشین بودن این کالا، مشکل کمیابی آن هر روز ملموس تر می شود. یکیاز مسایل مهم و نیازهای اساسی مدیریت و بهره برداری منابع آب کشور علاوه بر مدیریت عرضه و تامین آب مورد نیازبخش های مختلف، مدیریت تقاضای آب به عنوان رویکرد جدید می باشد که به تازگی تلاش برنامه ریزان بخش آب به آنمعطوف شده است. برای اجرای سیاست های مدیریت تقاضای آب ابزارهای مختلفی وجود دارد که از آن جمله می توان بهبازارهای آب و تعیین قیمت و ارزش اقتصادی نهاده ی آب در بخش کشاورزی اشاره نمود که منجر به تخصیص بهینه آب بینمتقاضیان و مصارف مختلف و ایجاد انگیزه برای صرفه جویی در مصرف و جلوگیری از اتلاف آن می شود. بنابراین تشکیل وتوسعه بازارهای آب به دلیل فراهم نبودن موجبات رشد اقتصادی از طریق افزایش کارایی مصرف و تخصیص بهینه، حفظ وارتقای ارزش اقتصادی آب، کاهش تنش های ناشی از رقابت مصرف کننده های مختلف در شرایط کمیابی آب و تخفیف آثارمنفی زیست محیطی لازم و ضروری به نظر می رسد. پیاده سازی اصول تیوری اقتصادی بازار آب در عمل با چالش ها و در عینحال با حساسیت هایی همراه است. بنابراین بازارهای آب باید با قوانین و قواعد کافی، روشن، اجرایی، قابل فهم و در عین حالحمایت کننده از روح بازار که همان اصل اختیار است، احاطه شوند. به عبارت دیگر باید یک تعادل در سیاستهای عمومی بینمیزان مداخلات سیاستی در بازار و هزینه مبادلات برقرار باشد؛ بدین معنی که سیاست های عمومی نه آنقدر زیاد و پیچیدهباشد که با بالا بردن هزینه های مبادله عملا امکان خرید و فروش در بازار را از بین ببرد و نه آن قدر ناکافی باشد که نتوانداثرات خارجی و پیامدهای جانبی عمومی بازار آب را کاهش دهد. در این مطالعه به بررسی نقش بازار آب در مدیریت منابع آبپرداخته شده است.

خشکسالی، مدیریت تقاضای آب، مدیریت منابع آب، ارزش اقتصادی آب، بازار آب