فاطمه پناهی - استادیار، گروه بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، ایران
حامد اسکندری دامنه - دانشجوی دکترای بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، ایران
زهرا اسلامیان - کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه تهران
بهاره جبالبارزی - دانشجوی دکترای بیابان زدایی، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

برداشت بی رویه آبهای زیرزمینی در سالهای اخیر باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی و نشست زمین در مناطق مختلفکشور شده است. به همین دلیل مدیریت منابع آب به ویژه آب های زیرزمینی، در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت خاصیبرخوردار است. در چند دهه اخیر به دلیل عوامل مختلف طبیعی و انسانی شرایط بحرانی و افت سطح آب زیرزمینی در بیشترمناطق کشور گزارش شده است . با توجه به اهمیت موضوع به بررسی روند تغییرات سطح آب زیرزمینی دشت زرند درسالهای 1390 - 1380 به کمک بهترین روش تخمینگر زمینآماری پرداخته شد. در این راستا، از منابع آماری موجود از سطحآب زیرزمینی به تعداد 53 حلقه چاه مشاهدهای در سالهای 1390 - 1380 استفاده گردید. پس از کنترل کیفیت و صحتآمار و اطمینان از نرمال بودن آنها، از بین روشهای مختلف میانیابی (بر اساس معیار RMSE)، بهترین روش میانیابیتعیین و نقشه های موردنظر در نرم افزار ArcGIS9.3 ترسیم شد. نتایج به دست آمده نشان داد که روش کریجینگ بهترینروش زمین آماری در پهنه بندی سطح آب زیرزمینی در ابتدا و انتهای دوره مورد مطالعه بوده است. همچنین نقشه هایپهنه بندی مکانی سطح آب زیرزمینی در این دوره نشان دهنده ی روند افت شدید سطح تراز آب زیرزمینی در جنوب شرقمنطقه است و هر چه به سمت شمال غرب میرویم از میزان افت سفره آب زیرزمینی کاسته میشود. بیشترین افت سطح آبزیرزمینی (934 / 51%) مربوط به عمق 10- تا 9 / 14- بود که علت اصلی آن کاهش بارندگی و پمپاژ بیش از حد آب زیرزمینی جهت مصارف کشاورزی در طی این دوره بوده است. همچنین بررسی نقشه پایش کمی سطح آب زیرزمینی بیانگر این مفهوماست که بیشترین مساحت این دشت در معرض تخریب قرار دارد. با استفاده از مدیریت صحیح و استفاده از سیستم های آبیاریتحت فشار به کاهش میزان افت در منطقه میتوان کمک کرد.

تغییرات مکانی و زمانی، دشت زرند، زمین آمار، سطح آب زیرزمینی، کریجینگ