اسماعیل سیلاخوری - دانشجوی دکتری تخصصی بیابانزدایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فرهاد هنردوست - کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان
وحیده ریاضی نیا - کارشناس مرتعداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان

بیابانزایی در مناطق خشک رفاه بیش از 250 میلیون نفر را تحت تاثیر خود قرار داده است و از مهمترین مسایل زیستمحیطی معاصر محسوب می شود. با توجه به اثرهای مخرب و جبران ناپذیر بیابان زایی، شناسایی و ارزیابی عوامل موثر دربیابانزایی و تعیین مناطق مبتلا به این معضل از ضروریات امر در هر منطقه می باشد. یکی از مناسب ترین روش ها جهت ارزیابیبیابانزایی در شرایط نیمه خشک روش ESAs می باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی شدت بیابانزایی منطقهگنبدکاووس با استفاده از این مدل می باشد. برای این منظور شاخص های بافت خاک، درصد سنگریزه، عمق خاک، بارندگیسالانه، خشکی، نوع کاربری اراضی، خطر آتش سوزی، حفاظت خاک، مقاومت به خشکی و درصد پوشش گیاهی در غالب چهارمعیار خاک، اقلیم، پوشش گیاهی و مدیریت اراضی ارزش دهی شدند و نقشه خطر بیابانزایی بدست آمد. نتایج حاصل از ارزیابیشدت بیابانزایی با استفاده از مدل ESAs نشان داد منطقه گنبد کاووس به چهار کلاس بحرانی، شکننده، بالقوه و بی اثر تقسیمشده که زیرکلاس C2 (بحرانی متوسط) با اختصاص 01 / 46 درصد از سطح منطقه بیشترین سطح منطقه را به خود اختصاصداد. در نهایت شاخص های پوشش گیاهی موثرترین شاخص های بیابانزایی در منطقه گنبد کاووس به شمار آمد که نیازمندتمهیدات مدیریتی مناسب در این زمینه می باشد.

خطر بیابانزایی، ESAs ، گنبد کاووس