صدیقه فرهمندفر - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
حسن ملوندی - استادیار گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
قاسم ذوالفقاری - استادیار گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

امروزه افزایش غلظت ترکیبات مختلف و به ویژه آلاینده در آب های طبیعی به خصوص منابع آب سطحی، باعث ایجاد نگرانی هایی شده است. نیترات به عنوان یکی از شاخص های شیمیایی آلودگی آب از دیرباز مورد توجه بوده است. هدف از این مطالعه تعیین غلظت نیترات در منابع آب سطحی شهرستان درگز و مقایسه آن ها با مقادیر استاندارد ملی و سازمان جهانی بهداشت بود. این پژوهش از نوع توصیفی بود که در سال 1396 انجام شد. نمونه برداری از 5 ایستگاه در طی یک فصل در رودخانه چهلمیر شهرستان درگز انجام شد. از هر ایستگاه در یک فصل 3 نمونه برداشت شد. غلظت نیترات نمونه ها به روش اسپکتروفتومتری تعیین شد. روش نمونه برداری و روش انجام آزمایش ها مطابق استاندارد متد بوده است. پس از دستیابی به نتایج حاصل از انجام آزمایش ها، داده های حاصله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با استانداردهای ملی و سازمان جهانی بهداشت مقایسه شد. میانگین فصلی غلظت نیترات در رودخانه چهلمیر برابر 0/58 میلی گرم در لیتر بود. بین غلظت نیترات در تیر ماه نسبت به مرداد و شهریور ماه تفاوت آماری مشاهده می شود. در غلظت نیترات بین ایستگاه ها اختلاف معنی داری وجود دارد. غلظت نیترات در ایستگاه های بعد از استخر پرورش ماهی بیشتر از مناطق باغی و زمین های کشاورزی می باشد. غلظت نیترات در ایستگاه ها کمتر از استاندارد ملی و سازمان جهانی بهداشت بود، اما تداوم روند کنونی به ویژه در بخش فعالیت های آبزی پروری، کشاورزی و استفاده کنترل نشده از منابع آب سطحی در امر کشاورزی سبب تغییر و کاهش کیفیت آب خواهد شد. لذا نظارت بر فعالیت های آبزی پروری، کشاورزی و مصرف کود، ضروری به نظر می رسد.

نیترات، آب های سطحی، رودخانه چهلمیر