حسن حسین زاده شانه چی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

بروز تحولات در هر جامعه می تواند از عوامل مختلفی نشات بگیرد که به طور معمول یکی از عوامل همیشگی آن نخبگان فرهنگی هستند این افراد از دو جنبه بر پیدایش تحولات سازنده جامعه خود تاثیر گذارند: یکی تولید دانش و اندیشه و دیگری ایجاد و تعمیق خودباوری در بین افراد جامعه. در تاریخ ایران شخصیتهای نخبه فراوانی ظهور کرده اند که در دوران معاصر یکی از شناخته ترین آنها سیدجمال الدین اسدآبادی است. سیدجمال به عنوان یک عالم نواندیش در عصر استبداد شاهان قاجار با طرح اندیشه های اصلاحگرانه در حوزه دین و سیاست تلاش گسترده ای برای بهبود وضع جوامع اسلامی به کار بست. این تلاشها که با بکارگیری روشهای فرهنگی به ویژه از طریق نشریات و روزنامه ها اعمال می شد با یک هدف اساسی دنبال می گردید یعنی بیداری جوامع مسلمان و ایجاد و تعمیق خودباوری، این هدف اساسی خود به مولفه های متعددی مانند کوتاه کردن دست استعمارگران، اتحاد و انسجام مسلمانان و اصلاح باورهای دینی و سیاسی قابل تفکیک بود که هریک عملکردهای خاص خود را می طلبید اندیشه ها و فعالیتهای سیدجمال الدین اسد آبادی آن قدر عمیق و تاثیرگذار بوده که همزمان با او و پس از درگذشتنش توسط فرهیختگان و نخبگان دیگری دنبال گیری شد و نتایج ارزشمندی باقی گذاشت.

نخبگان، خودباوری، سیدجمال الدین اسد آبادی، بیداری اسلامی، مبارزه با استعمار