مریم قاسمی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد
شیرین صاحبی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد

خشکسالی طی سالیان گذشته، آسیب های زیادی را به کشاورزان روستایی وارد کرده است از این رو مطالعه حاضر به شناسایی عوامل پیش برنده و بازدارنده تاب آوری کشاورزان در مواجه ه با خشکسالی میپردازد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و واحد تحلیل کشاورزان 8 روستای در معرض خشکسالی در دهستان گلمکان شهرستان چناران بوده است. براساس مطالعات میدانی و اسنادی گسترده در این مطالعه 16 عامل پیش برنده در مقابل 15 عامل بازدارنده پیش روی تاب آوری معیشت کشاورزان در معرض خشکسالی شناسایی و نظرات 96 نفر سوال شد. از بین عوامل پیش برنده، اشتغال در شهرک صنعتی و کسب درآمد از این طریق با میانگین 4,97، و تولید صنایع دستی با میانگین 4,95 به عنوان مهمترین عوامل پیشبرنده؛ و از بین عوامل بازدارنده، عدم بهره گیری از آبیاری مکانیزه (قطره ای و ...) با میانگین 4,81 و عدم وجود برنامه جامع مقابله با خشکسالی در کشور با میانگین 4,58 به عنوان مهمترین عوامل بازدارنده شناسایی گردید. نتایج به دست آمده از آزمون t، نشان می دهد که میانگین عوامل بازدارنده تاب آوری معیشت کشاورزان روستایی با 4,22 بیشتر از میانگین عوامل پیشبرنده با 4 است، لذا عوامل بازدارنده تاب آوری کشاورزان قوی تر از عوامل پیش برنده عمل کرده است.

تاب آوری، معیشت، خشکسالی، دهستان گلمکان، کشاورزان روستایی