محمد حسن زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد آب و هواشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
عباس مفیدی - استادیارآب و هواشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
رضا دوستان - استادیارآب و هواشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی نحوه تاثیر تاوه قطبی پوشن سپهری جابجاشده بر بارش ایران است. در پوشن سپهر،آمیخته شدن هوای گرم عرض های پایین که به سمت قطب حرکت میکند با هوای سرد قطبی و تداوم آن، ضمن آنکه سبب تشکیل و تقویت مرکز پرارتفاع در پوشن سپهر میگردد، درعینحال، از شدت تاوه قطبی نیز میکاهد و منجربه جابجایی تاوه از مکان اصلی استقرار آن میگردد. در چنین شرایطی، ناهنجاریهای منشا گرفته از تاوه به وردسپهر میانی نفوذ پیدا نموده و میتواند در شکل گیری و تقویت سامانه های بارشی نقشی بسزا ایفاء نماید. در تحقیق حاضر، از داده های تاوایی پتانسیل، ارتفاع ژیوپتانسیل، مولفه مداری و نصف النهاری باد و دما با تفکیک افقی 2/5 درجه، از مرکز پیش بینی های میان مدت اروپا (ECMWF) برای ماه دسامبر 2005 و داده های بارش chirps با تفکیک افقی 0/05 درجه استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که در حدفاصل 6 الی 7 روز پس از اوج جابجایی جنوب سوی تاوه قطبی پوشن سپهری در قطاع اروپا، ناهنجاریهای ناشی از آن به عرض های جنبحارهای و منطقه مدیترانه نفوذ نموده و در ادامه سبب شکل گیری و توسعه سامانه های همدیدی بارش زا بر روی خاورمیانه میگردد. و در روز 23 دسامبر بارش قابل ملاحظه ای در غرب و شمال غرب ایران باعث شده است.

بارش، پوشن سپهر، تاوه قطبی جابجاشده،CHIRPS