عبداله درزی نفت چالی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

زهکشی زیرزمینی نقش مهمی در ایجاد شرایط تنوع زراعی در بخش اعظم اراضی شالیزاری شمال کشور و تسهیل مدیریت آب در فصل کشت برنج دارد. در این تحقیق، تاثیر یک دوره (FDF) و دو دوره (FDFDF) زهکشی میان فصل بر بیلان آب، کارایی مصرف آب برنج و راندمان کاربرد آب آبیاری در شالیزارهای تجهیز و نوسازی شده ی با و بدون زهکشی زیرزمینی مورد ارزیابی قرار گرفت. داده های لازم در طول چهار فصل کشت برنج FDF : 1390-91 ) و (FDFDF : 1393-94 از پایلوت زهکشی زیرزمینی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری جمع آوری شد. در کلیه فصول، برنج طارم رقم دیلمانی در اراضی مورد مطالعه کشت شد. میزان آب ورودی به مزرعه به همراه سایر مولفه های بیلان آب در هر فصل کشت، اندازه گیری شد. همچنین، عملکرد برنج در زمان برداشت تعیین شد. میزان نفوذ عمقی تحت مدیریتهای FDF و FDFDF بهترتیب از 1/39 تا 1/63 و 1/32 تا 1/76 میلیمتر در روز متغیر بود. بهترتیب 0/65 تا 2/32 و 1/39 تا 6/38 درصد از آب ورودی به مزرعه در FDF و FDFDF به صورت زهآب از مزرعه خارج شد در حالیکه رواناب خروجی در این مدیریتها بهترتیب 9/60 و 6/89 درصد بود. از کل آب ورودی به مزرعه، بهترتیب حدود 59/3 و 49/6 درصد در مدیریت های FDF و FDFDF صرف تبخیر- تعرق شد.زهکشی زیرزمینی سبب افزایش قابل توجه عملکرد برنج در اراضی مورد مطالعه شد که این افزایش در FDFDF بیشتر از میزان آن در FDF بود. کارایی مصرف آب و راندمان کاربرد آب آبیاری بهترتیب از (FDF ) 0/59 تا (FDFFD) 1/48 کیلوگرم در هکتار و (FDFFD) 47/6 تا (FDF ) 59/4 درصد متغیر بود. بر اساس نتایج، تجهیز شالیزارهای منطقه مطالعه به زهکشی زیرزمینی و اعمال مدیریت مناسب آب در فصل کشت برنج، متضمن بهره برداری پایدار از این اراضی میباشد.

راندمان آبیاری، زهکشی، کارایی مصرف آب، مدیریت آب