علی غلامعلی پور - استادیار دانشگاه پیام نور
معین غلامعلی پور - دانشجوی رشته فقه و حقوق مقطع دکتری دانشگاه تهران

تجارت در قانون اساسی جمهوری اسلامی و در نظام اقتصادی به عنوان یکی از بخش های ممتاز قانون گذاری و ضابطه گذاری مورد عنایت قرار گرفته است اصولا موضوع تجارت شامل: خرید یا تحصیل هر نوع مال به قصد فروش یا اجاره تصدی حمل و نقل و ایجاد هر گونه تسهیلات تجاری، ایجاد نمایشگاه های عمومی، عملیات صرافی و بانکی و فعالیت های دریایی تجاری و کشتیرانی و اموری از این قبیل می باشد که در قانون تجارت مصوب 1311 به عنوان عملیات تجاری ذکر گرده اند . واژه دلال نیز در همین تجارت و همین قانون به عنوان قانونی رسمی برای شخصی که کاری درست و معین انجام می دهد و از این طریق ارتزاق می نماید تعریف شد اما واسطه که نوعی دیگر از دلالی است با تفاوتی فاحش امروزه جای دلال تعریف شده در قانون را گرفته و جالب اینکه همین واسطه به نوعی معضل برای اقتصاد ما و بسیاری از کشورها تبدیل گردیده است .در این مجال ما به دنبال شناخت دلال و تفکیک آن از واسطه هستیم، نقش و تعریف واسطه وکلا موضوع واسطه گری در فقه و قوانین ایران را بررسی خواهیم نمود . آثار مثبت و منفی واسطه گری را در فقه و حقوق ایران تشریح می کنیم ونیز وفواید یا مشکلاتی را که در اقتصاد ما به دنبال فعالیت های واسطه ها ایجاد گردیده است را مرور می کنیم و نیز می خواهیم بدانیم که واسطه گری در فقه اسلامی چه جایگاهی دارد و چگونه تعریف گردیده است و نظرات بزرگان دینی ما چیست .

آثار مفید، تجارت، دیدگاه فقهی حقوقی، واسطه گری، اثرات منفی، دلالی