علیرضا جرجرزاده - دکترای اقتصاد و مدیر گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اهواز واحد علوم و تحقیقات
سارا نیکنژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه آزاد اهواز واحد علوم و تحقیقات

در دهه های اخیر موضوع بهره وری بیش از هر زمان دیگری مطرح شده و اهمیت بسزایی پیدا کرده است. از گذشته تاکنون نیز رانت منابع طبیعی مسیله ای بسیار با اهمیت و مورد توجه بوده است. از اینرو هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر رانت منابع طبیعی بر بهره وری کل منابع در منتخبی از کشورهای نفت خیز (شامل 20 کشور) برای دوره زمانی -2017 2007 با استفاده از روش پانل پویا مبتنی بر روش تعمیم یافته گشتاورها (GMM) بوده است. نتایج نشان می دهد که رابطه منفی و معناداری میان رانت منابع طبیعی و بهره وری کل منابع وجود دارد؛ به این معنا که افزایش رانت منابع طبیعی، بهره وری کل منابع را کاهش می دهد؛ این مورد می تواند به علت پایین بودن بهره وری و تکنولوژی، عدم برنامه ریزی صحیح و بیماری هلندی در کشورهای مورد بررسی باشد. همچنین نتایج آزمون سارگان و خودهمبستگی آرلانو-بوند به ترتیب نشان می دهند که ابزارها با جزء اخلال فاقد همبستگی بوده و مدل در تفاضل مرتبه دوم خطا فاقد خودهمبستگی است؛ ضمنا نتایج پژوهش نشان می دهد که تمامی متغیرهای موجود در مدل، اثر سازگار با تیوری بر بهره وری کل منابع دارند. به علاوه، اثر متقاطع رانت منابع طبیعی و نقدینگی در مدل اول و اثر متقاطع رانت منابع طبیعی و اعتبارات بخش خصوصی در مدل دوم نقش مهم تری نسبت به سایر متغیرهای مستقل موجود در پژوهش در فرآیند بهره وری کل منابع دارند.

رانت منابع طبیعی، بهره وری کل منابع، GMM، آزمون آرلانو و بوند و آزمون سارگان