آسیب شناسی بازار ارز در مقابل تحریم های اقتصادی با تاکید بر اقتصاد مقاومتی

هدف از این پژوهش مدل سازی آثار مستقیم تحریمها بر بازار ارز ایران در بازه زمانی 1391-1358 است. بدین منظور از مدلهای اقتصادسنجی شامل مدلهایARMAX و GARCH استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدلهای تحقیق نشان داده است که تحریم ها سه تاثیر مستقیم بر بازار ارز دارند که عبارتند از: افزایش نرخ ارز، افزایش شکاف بین نرخ ارز رسمی و بازار آزاد و افزایش نوسانات نرخ ارز. با توجه به اینکه تحریم ها منجر به ایجاد شکاف بین نرخ ارز رسمی و نرخ ارز بازار آزاد میشود که این شکاف نرخ ارز منجر به تقویت فرآیند رانت جویی در بازار ارز میشود و این پدیده میتواند نقدینگی سرگردان را بجای امور تولیدی به سمت سفته بازی در بازار ارز و استفاده از رانت چندنرخی بودن ارز سوق دهد که این پدیده میتواند آثار سویی بر تولید، اشتغال و رشد اقتصادی داشته باشد و همچنین میتواند منجر به گسترش انتظارات تورمی و افزایش سطح عمومی قیمتها شود. مکانیسم دیگر اثرگذاری تحریم ها بر بازار ارز و سپس بر متغیرهای کلان اقتصادی افزایش نرخ ارز به دلیل کاهش منابع ارزی و عرضه ارز در بازار است. افزایش نرخ ارز و نوسانات نرخ ارز نیز میتواند بر بسیاری از متغیرهای اقتصاد کلان تاثیر ناگواری داشته باشد و به عنوان یک شوک هزینه برای تولیدکنندگان عمل کند. از آنجاییکه تولیدکنندگان به مواد اولیه، کالاهای واسطه ای و سرمایه ای وارداتی نیاز دارند لذا جهش نرخ ارز به مثابه جهش قیمت نهاده های تولیدی عمل میکند و منجر به افزایش یکباره هزینه های تولیدکنندگان میشود که همزمان دو اثر رکودی و تورمی را بر اقتصاد برجای میگذارد.

Keywords:

تحریم , بازار ارز , اقتصاد مقاومتی , مدل سازی اقتصادسنجی