فاطمه رحمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
مهدی حدادی نژاد - استادیار گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ابراهیم عالمی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محدثه پهلوان - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

به منظور تعیین تنوع ژنتیکی زعفران خزری، تعداد 15ژنوتیپ جمع آوری شده از مناطق مختلف استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد مطالعه شامل طول, عرض, وزنتر و وزن خشک برگ, طول کلاله, تعداد پرچم, طول پرچم, وزن تر و وزن خشک پداژه, طول گلبرگ بود. نتایج نشان داد بوته های مناطق مختلف از تنوع برخوردار بودند. بیشترین تنوع در صفت وزن خشک گلبرگ با 100درصد تنوع و پس از ان قطر طوقه با 78درصد از تنوع خوبی برخوردار بوده است. کمترین آن مربوط به صفت تعداد گلبرگ با شش درصد تنوع می باشد. تجزیه همبستگی نشان داد میان برخی از صفات مورد مطالعه نظیر ارتفاع برگ، ارتفاع پرچم و طول گل رابطه معنی داری وجود دارد و بین وزن تازه و خشک برگ رابطه مستقیم برقرار است. تجزیه به عامل ها نشان داد پنج مولفه اصلی 80 درصد از تغیرات کل داده ها را توجیه کرد. بدین صورت نمونه های زروی جان,گلچین و شکتا به ترتیب بیشترین و کمترین میزان برگ و گل را دارند. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات اندازه گیری شده نیز نشان داد نمونه های پایین ملیک, پارک ملل وگلچین به دلیل شباهت با یکدیگر در یک گروه و نمونه های شکتا و زوی جان در گروه دیگر قرار گرفتند.

پداژه، ضریب تنوع، همبستگی، مولفه های اصلی، دندروگرام