لاله خرازیان - دکتری پژوهش هنر، دانشگاه تربیت مدرس، استادیار دانشگاه الزهرا مشهد
فهیمه بیکی - کارشناسی ارشد نقاشی، موسسه آموزش عالی فردوس مشهد

جامعه شناسی اگرچه در شناسایی و تبیین مسایل اجتماعی، دیدگاه های نظری متنوعی را بسط داده، از شناسایی و تبیین مسایل زنان همواره غفلت ورزیده و آنها را موضوعی حاشیه ای دانسته است. هدف اصلی این مطالعه، جستجوی معضلات اجتماعی بازنمایی شده زنان در آثار نقاشان دهه اخیر ایران می باشد. مسیله اصلی رویکرد بازتاب، که یکی از مهم ترین رویکردها در جامعه شناسی هنر است، بر این اصل استوار است که هنر همواره چیزی درباره جامعه به ما می گوید. در این مطالعه به منظور بررسی هدف محوری از رویکرد بازتاب استفاده شده است. روش تحقیق از نوع کیفی بوده و جامعه آماری این تحقیق، آثار نقاشی ده نقاش دهه اخیر ایران می باشد، این آثار در نگارخانه های شاخص تهران طی ده سال اخیر به نمایش درآمده اند. یافته ها نشان می دهد که در آثار انتخاب شده، معضلات اجتماعی زنان شامل: فعالیت های سنگین، مسیله مادری، امنیت اجتماعی، سالم نبودن محیط های کاری، ایفای نقش های مختلف، خشونت های خانگی، مسایل روحی روانی و نادیده گرفته شدن زنان بازتاب داده شده-اند. تحلیل آثار نشان می دهد که هنرمندان، مفاهیم اعتراضی را در بازنمایی این معضلات، با هدف تاثیرگذاری بر اجتماع و کمک به برطرف شدن این مشکلات، به آثار خود افزوده اند.

رویکرد بازتاب، مسایل اجتماعی زنان، نقاشی دهه اخیر ایران