محمد شریف فاضلی
مینا مکی آل آقا

با توجه به اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی اکوسیستم های آبی، از جمله تالابها و نظر به پذیرش آلودگیهای طبیعی و غیر طبیعی در آنها، به منظور پی بردن کیفیت شیمیایی رسوبات بستر تالاب گمیشان از نظر فلزات سنگین (سرب، روی، آهن، منگنز، مس) در پاییز سال 1376 مطالعه ای انجام گرفته است از 6 ایستگاه انتخابی هر کدام یک نمونه توسط دستگاه Van Veen Grab برداشته و به شیوه استاندارد جذب اتمی در دانشگاه تربیت مدرس نور مورد سنجش قرار گرفته است.نتایج حاصله نشان میدهد که میزان Mn در دهانه گرگانرود نسبت به سال 1374 افزایشی برابر 7/3% داشته حال آنکه دو عنصری که بیشتر منشا در آلاینده ها آنتروپوژنیک دارندZn وCu هر کدام نسبت به سال 1374 به ترتیب افزایشی برابر 74% ، 160% داشته اند. این امر از افزایش منابع آلاینده در منطقه به ویژه در حاشیه گرگانرود حکایت دارد. حداکثر مقدارFe در ایستگاه شماره 1 در دهانه گرگانرود با 1/184% افزایش نسبت به میانگین آن اندازه گیری و مشخص شده است. از آنجا که این دو عنصر در پوسته زمین به وفور یافت می شوند و با توجه به ساختار زمین شناسی منطقه میتوان فرسایش را در مرتبه اول و روند فزونی استفاده از کودهای شیمیایی و تعدد صنایع فلزی را در مقاوم دوم از عوامل موثر در افزایش مقادیر عنصر با هم می باشد. حداکثر میزان عناصر Cu,Pb,Zn نیز در دهانه گرگانرود مشاهده شده که بترتیب 7/84% و 37/8 و 20/6% از میانگین آنها در رسوبات بیشتر است. این امر را میتوان احتمالاً به افزایش استفاده از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات، حشره کشها و صنایع رنگ و نساجی در حاشیه گرگانرود نسبت داد.افزایش عناصر روی، سرب و مس با هم همبستگی داشته (Cu,Zn80%-Pb Zn,52%-Cu,Pb52%) به دلیل افزایش آلاینده هایش شیمیایی، بویژه پسابهای صنعتی و کشاورزی در منطقه بوده که از طریق گرگانرود حمل و در رسوبات بستر تالاب ته نشین می شوند.

آلودگی بستر تالاب، گمیشان، فلزات سنگین