علی نقی فرح بخش - مرکز تحقیقات کشاورزی فارس

آفت کش ها و کودهای شیمیائی مهمترین آلاینده ها می باشند و کاربرد آنها باعث آلودگی خاک، آب و صدمه به محیط زیست و به خطر انداختن سلامت انسان می شود. تاثیر منفی حشره کش ها، قارچکش ها و علفکش ها بر روی محیط زیست کاملاً به ثبوت رسیده و اثرات پس مانده آفت کش ها در زنجیره غذائی، نظام های پایدار زندگی را در بسیاری از مناطق دنیا به خطر انداخته است.به همین علل در چند سال اخیر روند افزایشی مصرف آفت کش ها در کشورهای توسعه یافته متوقف شده ولی در بیشتر کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما هنوز علاقمندی به استفاده زیاد تر از این مواد وجود دارد. بالاترین درصد آفت کش ها در بخش کشاورزی مصرف می شود و پس از آن به ترتیب صنعت، دولت، مصارف خانگی و باغچه های کوچک و جنگل قرار می گیرد. به منظور به حداقل رساندن خطرات احتمالی سموم برای انسان و محیط در کشور، ضروری است مصرف آفت کش ها زیر نظر باشد و قوانین جدیدی به منظور کنترل بیشتر آنها در کشور وضع گردد. برای نیل به این هدف نیاز به ارزیابی و پایش دقیق آفت کش ها زیر نظر باشد و قوانین جدیدی به منظور کنترل بیشتر آنها در کشور وضع گردد. برای نیل به این هدف نیاز به ارزیابی و پایش دقیق آفت کش ها در محیط و داشتن داده های درست در مورد آنها می باشد. این امر از یک طرف نیاز به بررسی آفت کش هائی دارد که جدیداً وارد بازار می شود و از طرف دیگر نیاز به ارزیابی آفت کش های قدیمی دارد تا اطمینان حاصل شود هر آفت کش در کوتاه مدت و بلند مدت، احتمال عدم خطر قبولی را دارا می باشد. روش پیشنهادی ارزیابی و پایش سموم آفت کش شامل چهار مرحله: (1) تشخیص خطر، (2) ارزیابی واکنش به مقدار مصرف،(3) ارزیابی در معرض قرار گرفتن و (4) تعیین ویژگی های خطرات احتمالی برای انسان است. هدف کلی جلوگیری از در در معرض سموم قرار گرفتن انسان و حفظ سلامت وی است. این امر نیاز به همکاری نزدیک دست اندر کاران برای وضع مقررات ویژه و دادن اولویت بر اساس یافته های علمی دارد تا از این راه بتوان از اثرات شدید و غیر قابل برگشت سموم آفت کش جلوگیری به عمل آورد.برای رسیدن به اهداف مورد نظر لازم است نظامی ایجاد شود که: (1)بیماری هائی به وجود آمده به علت مصرف آفت کش ها و مواد شیمیائی در انسان را تحت نظر داشته باشد، (2) داده های کافی برای یافتن ارتباط عوامل محیطی با سلامت انسان جمع آوری و در دسترس عموم قرار دهد، (3) ارتباط کاری پویا بین دانشگاه ها، موسسات پژوهشی و دست اندر کاران اجرائی برقرار نمیاد و (4) آخرین یافته های علمی و کاربردی مربوط به رابطه عوامل محیطی و بهداشت در کشور را به صورت نشریاتی در اختیار همگان و همینطور رسانه های گروهی قرار دهد و راهکارهای موثر استفاده از منابع طبیعی، آفت کش ها و مواد شیمیائی در رابطه با سلامت انسان و حفاظت از محیط زیست را ارائه نماید.

آفت کش ها، آلاینده ها، حشره کش ها، سلامت انسان، علفکش ها، قارچکش ها، محیط زیست