زهرا شهبازی - دانشجوی دکترای برنامه ریزی درسی
مهدی کلانتری - استادیار دانشگاه آزاد واحد رودهن

در خصوص مفهوم برنامه درسی و برنامه ریزی درسی اختلاف نظر وجود دارد. دکرواکر1 یکی از صاحبنظران برنامه درسی از واژه سکو2 استفاده می کند . از لحاظ لغوی سکو ، محلی برای ایستادن معنی می دهد ولی در واقع مجموعه ای از اصول فکری, باورها و اعتقاداتی است که برنامه ریز روی آن می ایستد و از آن منظر و چشم انداز به مقوله برنامه درسی نگریسته, باید و نبایدها را در آن به نحو خاصی به نظم می کشد. از این رو هر گونه تلاش برای ارایه تعریفی از برنامه درسی محکوم به سکوی معینی است که در گذر زمان و با گسترش شتابان قلمروهای این رشته جامع و مانع بودن خود را از دست می دهد و در زمره تعاریف سنتی طبقه بندی می گردد. بدین منظور از تعریف عملیاتی برنامه ریزی درسی استفاده می کنیم (فتحی واجارگاه, .(1396اونیل(2010) 3 معتقد است رویکردهای4 متعددی در برنامه های درسی مورد توجه قرار گرفته اند که امتیاز یا نقظه ضعف خاصی را برای هیچ یک نمی توان متصور شد. هر یک از رویکردهای برنامه ریزی درسی بنابر شرایط، موقعیت، امکانات و هدف های خاص ، قابل بهره گیری هستند. این رویکردها شامل: رویکرد موضوع یا محتوا نگر5، رویکرد نتیجه نگر6 ، رویکرد فرایند نگر7 و رویکرد همه جانبه نگر8 خلاصه می شوند. رویکرد محتوانگر ، برنامه درسی را مجموعه ای از دانش بر می شمارد که بایستی یادگرفته شود. این مجموعه دانش در موضوعات گوناگون آموزشی مستتر و گسترده می شود، که خود فهرستی از موضوعات و عناوین درسی را به دست می دهد. مفاهیمی که باید یادگرفته شوند و راهبردها و فنون های اجرای برنامه در این رویکرد نمایانده می شود. در رویکرد محتوا نگر اغلب اوقات دست معلم برای انتخاب شیوه ها و روش های یاددهی باز است و او می تواند محتوای تعیین شده را به شیوه خود ، به تناسب محیط آموزش و امکانات و شرایط ، آموزش دهد. رویکرد نتیجه نگر علاوه براین که به محتوای مورد آموزش اهمیت می دهد به محصول یا نتیجه ای که قرار است از آموزش حاصل شود نیز توجه دارد.