زینب کلی وندی - گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
جمشید سلحشور - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

افزایش رو به رشد تلفات منابع آب و خاک حوضه های آبخیز در چند دهه اخیر در اثر بهره برداری غیر اصولی از منابع شدت فزاینده ای یافته است. این موضوع ضمن تشدید و وقوع سیلاب ها وافزایش نرخ تولید رسوب و کاهش عمر مفید مخازن سدها موجبات کاهش تولید و تلفات سرمایه های ملی کشور را فراهم نموده است. این مطالعه بررسی نقش سدهای آبخیزداری بر میزان رسوب در حوزه سر چم گردلان ایلام و استفاده از نتایج برای تصمیم گیری های آینده انجام گرفته است. برای این منظور در حوضه مورد مطالعه، میزان رسوب موجود در پشت سدهای کوتاه ایجاد شده در منطقه برآوردمی گردد و نیز تغییرات شیب آب راهه در نتیجه احداث سدهای کوتاه مذکور بررسی شده و با میزان رسوب و دبی ثبت شده در ایستگاه هیدرومتری در دوره زمانی قبل از احداث سدهای کوتاه و بعد احداث آن ها مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد که دبی پیک ورودی m3/s 1.3 در زمان اوج hr 0.3 به دبی پیک خروجی m3/s 1.165 در زمان hr 0.4 کاهش یافته است و نیز براساس برآوردهای انجام یافته در کل سازه های مورد مطالعه حدود 117073 متر مکعب رسوب استحصال گردیده است. این بدین مفهوم است که در اثر احداث و وجود سازه های مورد اشاره به همین میزان از کاهش حجم سد چم گردلان جلوگیر شده و در نهایت با وجود این سازه ها عمر مفید سد افزیش یافته است.

سدهای آبخیزداری، رسوب، حفاظت آب و خاک، حوضه سد چم گردلان ایلام