محمد خندان
شهرام وثوقی - دانشکده سلامت، ایمنی و محیط زیست- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، عضو ه

در گذشته بیشتر کار انسان بطور دستی صورت می پذیرفت و افراد از ابزارهای بسیار ساده ای استفاده می کردند. اما با پیشرفت کارها و صنایع، این کارها جای خود را به کارهای پیچیده و سنگین تر دادند. یکی از مهمترین صنایعی که این تغییرات در آن بیشتر نمایان می باشد صنایع فرایندی است بخصوص که در چنین صنایعی این مسئله که اپراتور معمولاً مسئول تجهیزات گرانقیمت و مسئول سلامت و ایمنی دیگر کارکنان است. این مسئولیت سنگین منجر به بروز استرس در افراد و بیشتر شدن احتمال خطای آنان میگردد. برای کاهش این احتمال و پیشگیری از بروز حوادث، حفظ جان افراد و اموال و درنتیجه افزایش بهره وری در سازمان بایستی از ابزارهای مخصوص استفاده کرد. ارگونومی که سعی دارد شرایط را با توانایی ها و حدودیتهای انسان هماهنگ سازد، همان ابزاری است که می تواند جهت دستیابی به این هدف ما را کمک کند و با کاهش احتمال خطای انسان که در این مقاله به معادلات ریاضی جهت پیش بینی احتمال وقوع آن اشاره گشته، قابلیت اعتماد کارکنان را بالا برد. جهت کاهش خطای انسان، که مهمترین جز در صنایع فرایندی می باشد، حیطه های تخصصی که در بستر ارگوننومی وجود دارند وارد عمل می شوند. هر یک از چهار حیطه ی ارگونومی فیزیکی، ارگونومی شناختی، ارگونومی سیستمی و ارگونومی سازمانی جنبه های خاص مربوط به انسان را مورد رسیدگی قرار میدهند و با ارائه راهکارهای مختلف به دنبال کاهش خطای انسانی و در نتیجه ارتقای ایمنی فرایند می باشد. ارگونومی جهت دستیابی به اهداف خود، چهار فاکتور موفقیت فرهنگ ایمنی، تعهد مدیریت و رهبری، سیستمها و برنامه های صحیح و برتری عملیاتی بواسطه نظم عملیاتی را در ارتباط با سه جزء مردم، اجرا و سیستمها مورد توجه قرار میدهد. بایست با استفاده و بکارگیری اصول ارگونومی به کاهش خطای انسانی و بهبود ایمنی فرایند کمک کرد.

ارگونومی، خطای انسانی، ایمنی فرایند، قابلیت اعتماد انسان، فرهنگ ایمنی