خالد حاجی ملکی - دانش آموخته علوم و مهندسی خاک دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه علوم و مهندسی خاک
سیدروح اله موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی خاک دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه علوم و مهندسی خاک
منوچهر گرجی - دانشیار علوم و مهندسی خاک دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه علوم و مهندسی خاک
فریدون سرمدیان - استاد علوم و مهندسی خاک دانشگاه تهران، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، گروه علوم و مهندسی خاک

امروزه توجه به اهمیت حفاظت از منابع خاک در کشاورزی و منابع طبیعی با هدف جلوگیری از تخریب و انحطاط آن ضروری به نظر می رسد. تخریب خاک و اراضی به عنوان یک عامل مستقیم در تهدید محیط زیست جهانی، رفاه انسان و جامعه بصورت عمده مشهود می باشد. این تحقیق به منظور تهیه نقشه تخریب خاک در شرق استان قزوین انجام گردید. نقشه خاک منطقه با استفاده از روش ژیوپدولوژی از تلفیق لایه های اطلاعاتی لیتولوژیک، ژیومورفیک و پدوژنیک در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. اطلاعات حاصل از نقشه خاک به همراه مطالعات میدانی به عنوان ورودی در مدل گلاسود به کار برده شد و در نهایت نقشه تخریب خاک منطقه تهیه گردید. در این تحقیق واحد های نقشه خاک مبنای بررسی وضعیت تخریب در منطقه قرار گرفت. نتایج حاصل بیانگر این موضوع می باشد که کمتر از 25 درصد از اراضی مطالعه شده دارای درجه کم تخریب هستند و در شرایط فعلی نیاز به اعمال مدیریت خاصی ندارند، ولی در سایر بخش های منطقه، تخریب خاک با درجات مختلف مشاهده گردید. تخریب خواص شیمیایی خاک شامل کاهش مواد آلی، هدر رفت مواد غذایی و شوری خاک ها از مهمترین جنبه های تاثیر گذار بر روند تخریب خاک های منطقه می باشند. از مجموع 16630 هکتار اراضی مطالعه شده حدود 4028 هکتار دارای کلاس تخریب کم، 5987 هکتار در کلاس تخریب متوسط، 5128 هکتار در کلاس تخریب زیاد و 866 هکتار از اراضی در کلاس تخریب بسیار زیاد خاک قرار دارند. بنابراین با توجه به نتایج حاصل اعمال اقدامات مدیریتی جهت جلوگیری از گسترش این فرآیند در منطقه پیشنهاد می گردد.

تخریب خاک، روش ژیوپدولوژی، مدل گلاسود، مدیریت منابع خاک، کلاس های تخریب خاک