محمد سالاریان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی آب
معصومه نجفی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبیاری و زهکشی دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی آب
علی رضا فریدحسینی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد

بارش یکی از مهمترین پارامتر اقلیمی و یک منبع رایگان تامین آب بوده که می تواند بصورت مستقیم یا غیرمستقیم بر فعالیت های انسان از جمله کشاورزی تاثیر گذارد. طبیعی ترین نوع استفاده آن در زراعت دیم می باشد، که استفاده مناسب از آن منجر به افزایش تولید محصول خواهد شد. در پژوهش حاضر به بررسی روند ماهانه بارش موثر برای کشت گندم دیم حاصل از روش های سرویس حفاظت خاک اداره کشاورزی ایالت متحده (SCS)، درصدی، بارش قابل اطمینان، تجربی و روش وزارت کشاورزی ایالت متحده (USDA) در دوره آماری 2010-1980 در شهرستان اصفهان پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش، استفاده از روش های تجربی و بارش قابل اطمینان را برای محاسبه بارش موثر در اصفهان برای کشت گندم دیم بحرانی نشان داده است. بررسی روند مقادیر بارش موثر حاصل از سه روش USDA،SCS و درصدی، برای ماه های پر بارش آذر، دی، بهمن، اسفند، فروردین و اردیبهشت با استفاده از میانگین متحرک10 ساله نشان داده است که بیشترین میزان سهم بارش موثر در ماه اسفند بوده و مقادیر آن به ترتیب برای سه روش برابر 33% ، 36% و 34% از کل بارش می باشد. کمترین مقدار را روش USDA و بیشترین مقدار را روش SCS محاسبه می کند. کمترین سهم بارش موثر نیز به ترتیب 5% ، 5% و 4% در اردیبهشت ماه بوده است. همچنین در تمامی روش ها نتایج نشان داد در ماه های دی، بهمن و اسفند نسبت به متوسط سالانه روند کاهشی در میزان بارش موثر وجود دارد. در ماه های فروردین، اردیبهشت و آذر روند بارش موثر بصورت افزایشی است. بصورت کلی میزان بارش در ماه های پربارش همانند دی، بهمن و اسفند رو به کاهش است ولی جبران این روند را در فروردین و اردیبهشت ماه با روند افزایشی شاهد بوده ایم.

بارش موثر، میانگین متحرک، گندم، دیم