بررسی تغییرات مکانی و پهنه‎بندی شوری آب زیرزمینی با استفاده از روش‎های زمین‎آمار و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: دشت‎های شمالی دریاچه ارومیه)

امروزه بدلیل کمبود منابع آب در کشور، مدیریت و بهره برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی امری لازم و ضروریست. با توجه به خشک شدن دریاچه ارومیه طی سالهای اخیر و تاثیر آن بر کیفیت آب زیرزمینی منطقه، بررسی تغییرات و توزیع مکانی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی منطقه گامی مهم در جهت مدیریت اراضی و منابع آبی بشمار می‎رود. در پژوهش حاضر تغییرات مکانی شوری آب زیرزمینی( ECو SAR) در دشت‎های شمال دریاچه ارومیه (شبستر و تسوج) با استفاده از اطلاعات حاصل از 61 حلقه چاه و بر اساس آخرین نمونه‎گیری سال 1391 با استفاده از روش‎های زمین‎آماری کریجینگ، کوکریجینگ، لوگ‎کریجینگ، لوگ‎کوکریجینگ و روش‎های میانیابی عکس فاصله(IDW)، تخمینگر موضعی(LPI) و تابع شعاعی(RBF) بررسی گردید. نتایج نشان داد روش لوگ‎کوکریجینگ با برازش واریوگرام نمایی با مقادیر 272/0=RMSE، %32/91=R2 و 171/0=MAE برای EC و 87/0=RMSE، %8/87=R2 و 49/0=MAE برای SAR مناسب‎ترین روش جهت پهنه‎بندی شوری و نسبت جذبی سدیم در دشت‎های مورد مطالعه است. همچنین نقشه های پهنه‎بندی بر اساس معیار Wilcox نشان داد که آبهای زیرزمینی منطقه به لحاظ نسبت جذبی سدیم دارای وضعیت مناسب می‎باشند. ولی وضعیت شوری آنها نامطلوب بوده بطوریکه 8/17 درصد از مساحت آب دشتها در کلاس C2، 3/72 درصد در کلاس C3 و 9/9 درصد در کلاس C4 قرار دارند.

Keywords:

آب زیرزمینی , دریاچه ارومیه , زمین آمار , شوری , نسبت جذبی سدیم