سیدجواد شجاعت الحسینی - کارشناس ارشد آموزش محیط زیست

مقدمه : آموزه های دینی و مذهبی که در ادیان، به خصوص ادیان الهی وجود دارد، می تواند گام های موثری برای حل بحرانهای زیست محیطی بردارد. در ادیان ابراهیمی به خصوص قرآن مجید، بشر از تخریب در زمین همواره بر حذر داشته شده است و خداوند متعال در قرآن مجید تاکید کرده است که روز ازل از بشر عهد گرفته شده است که زمین را به همان حالت سالم خود حفظ کند و هیچ گاه قدمی برای نابودی و تباهی آن بر ندارد و بهره برداری از منابع زمین باید به طور صحیح، در جهت رفع نیازها و رعایت حقوق دیگر انسانها در همه دوره ها ، صورت پذیرد. اهمیت موضوع : با نگاهی به متون دینی می توان دریافت که محیط زیست و توجه به تامین سلامت آن و حرکت در جهت دستیابی به محیط سالم، از تعهدات اصلی بشریت است؛ همانگونه که تخریب محیط زیست در اثر نشناختن حقوق بشر است. با نگاهی به وضعیت فعلی محیط زیست، در می یابیم که انسانها در بهره برداری از طبیعت و محیط زیست به مسوولیت خود در حفظ و حراست از آن به درستی عمل نکرده اند. شاهد این سخن، بحران عظیمی است که محیط زیست دچار آن شده است. تخریب روز افزون جنگلها و مراتع، نابودی گونه های نادر گیاهی و جانوری، آلودگی آب، خاک و هوا، و ... نمونه هایی هستند که می توان به آنها اشاره کرد .نتایج و بحث :انسان حق دارد از محیط زیست سالم برخوردار باشد و بسیاری از ادیان هم بر این موضوع تاکید داشته اند ، اما نکته مهم این است، که هر حقی، تکلیفی را در پی دارد؛ یعنی همان طور که انسان حق دارد از محیط زیست سالم بهره مند باشد، این تکلیف را نیز دارد که این حق را برای دیگران به رسمیت بشناسد و از هر عملی که دیگران را از داشتن محیط زیستی سالم، محروم کند، خودداری نماید. با توجه به آموزه های دینی ،تصرف انسان در طبیعت و محیط زیست مطلق و نامحدود نیست؛ بلکه مقید به چارچوبهایی است که باید آنها را رعایت کند. نتیجه گیری : باورها، فرهنگ ها و ادیان می توانند وسیله ای برای آگاهی و درک بهتر طبیعت باشند. بشر در گذشته از درون طبیعت، خدا را می دید. در سال های اخیر نگاه بشر به طبیعت از نوع مقدس آن به طرف بهره برداری بی رویه و تجاوز به محیط زیست، تغییر یافته است.اجرای سیاست توسعه پایدار و بی زیان نیازمند اعمال تغییرات اساسی در معیارها و ارزشهاست. امروزه، دلیل اصلی تخریب محیط زیست، بی مسیولیتی و عدم توجه به ارزشهای والای انسانی است؛ به همین دلیل باید در ارزشها تحولی اساسی صورت گیرد .

محیط زیست،اخلاق زیست محیطی،حقوق محیط زیست، ، ادیان الهی و غیر الهی