رابطه بین صفات مورفولوژیک جوانه برودار ((Quercus brantii با ارتفاع از سطح دریا

گونه های جنس بلوط از مهمترین گونه های درختی عرصه های رویشگاهی سلسله جبال زاگرس می باشد، که از شمال-غرب تا جنوب کشور ادامه دارد و یکی از گونه های مهم این جنس، برودار (Quercus brantii) می باشد. هدف از این پژوهش بررسی پلاستیسیتی و رابطه تنوع ریختاری جوانه این گونه در امتداد گرادیان ارتفاعی و شناخت صفات متاثر از ارتفاع از سطح دریا بود. جهت انجام پژوهش تعداد420 نمونه جوانه از 42 پایه درختی واقع در محدوده پراکنش این گونه از جنگل های تحقیقاتی زاگرس شمالی جمع آوری گردید و تعداد 15 صفت کیفی و 5 صفت کمی از جوانه ها اندازه گیری شد. سپس درختان در دو طبقه ارتفاعی 1700-1500 متر از سطح دریا (ارتفاع پایین) و 1900-1700 متر (ارتفاع بالا) آنالیز شدند. نتایج آزمون T-testنشان داد که از بین پارامترهای اندازه گیری شده قطر جوانه جانبی در دو طبقه ارتفاعی تفاوت معنی دار دارند و نتایج همبستگی پیرسون نیز نشان داد که ارتفاع با صفات قطر جوانه جانبی و قطر جوانه انتهایی رابطه منفی و معنی دار دارد. بر اساس نتایج آنالیز خوشه ای کلیه پایه ها در سه کلاسه مختلف واقع شدند و آنالیز تشخیصی سه کلاسه حاصل از آنالیز خوشه ای هم نشان داد که این سه گروه با صحت 5/90 درصد با صفات محیط جوانه، تعداد جوانه انتهایی، بقایای مادگی و مساحت زخم از هم قابل تفکیک می باشند، در برآورد ضریب تغییرات و پلاستیسیتی مشخص شد که قطر جوانه انتهایی و زاویه نوک جوانه در هر دو گرادیان ارتفاعی کمترین مقدار پلاستیسیتی و ضریب تغییرات و نوع جوانه انتهایی در هر دو گرادیان بیشترین مقدار را دارد و در نهایت پلاستیسیتی دامنه ارتفاعی بالا در مجموع بیشتر از ارتفاع پایین است. از نتایج این تحقیق می توان اذعان داشت که تنوع بالای گونه مذکور با تغییرات ارتفاعی رابطه چندانی ندارد و تنوع ریختاری منشا ژنتیکی دارد که می تواند در نتیجه هیبرید بین گونه های مختلف بلوط در این منطقه باشد.

Keywords:

بلوط , تنوع مورفولوژیک , جوانه , جنگل های زاگرس