ندا اورک - استادیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
زینب محسن پوریان - دانشجوی دکتری، گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

میدان گازی کیش از ذخایر هیدروکربوری مشترک بوده که در بستر اکوسیستم آبی خلیج فارس قرار دارد و عملیات حفاری جهت بهره برداری از آن صورت می گیرد. مهمترین مواد زاید که در عملیات حفاری در این میدان تولید می شوند شامل کنده های حفاری، هرز آب های ناشی از شستشو و سیالات یا گل است که عموما شامل فلزات سنگین می باشند. اندازه گیری میزان آلودگی تولید شده، شناسایی رویکرد اعمال شده برای مدیریت پسماند و سنجش میزان کارایی آن نسبت به یک چاه بدون سیستم مدیریت پسماند از اهداف اصلی این مطالعه بوده است که میزان آلودگی تولید شده با استفاده از فرمول و محاسبات رایج در صنعت حفاری بر حسب متر مکعب بدست آمد. همچنین نقشه و مشخصات ساختار محل های ذخیره پساب و دفع نهایی از مراکز مربوطه دریافت و بررسی گردید. در میدان گازی کیش، از سیستم تخلیه صفر با رویکرد جامد و تثبیت سازی استفاده شده که در آن به منظور برگرداندن گل به سیستم سیال حفاری ، مخلوط سیال و کنده ها با عبور از دستگاه های کنترل جامدات شامل الک های لرزان، چرخاب ها و سانترفیوژها از یکدیگر تفکیک می شدند. فاز جامد با استفاده از سیمان و سیلیکات سدیم تثبیت و جامد سازی شده و در محل ایزوله شده دفع می گردد. فاز مایع برای تصفیه وارد سیستم آبزدایی شده و با افزودن دو افزایه شیمیایی به نام های پک یا پلی آلومنیوم کلراید (PAC) با فرمول Al2(OH)6-xclxYH2OZ و پلیمر(پلی الکترولیت) با نام تجاریFLOC-IT II (I-6883) Emergency ، عمل لخته سازی ذرات معلق صورت گرفته که با استفاده از سانترفیوژ این لخته ها جدا می شود. در این روش، با استفاده از 300 متر مکعب سیمان و سیلیکات سدیم 14088 متر مکعب کنده در طی حفاری شش حلقه چاه به طول 23526 متر حفاری تثبیت و بی خطر سازی شده و از ورود 111630 متر مکعب پساب آلوده به اکوسیستم مرجانی جلوگیری بعمل آمده است. این سیستم بدلیل استفاده از تجهیزات کنترل جامدات، تصفیه پساب، حوضچه ها و محل دفع ایزوله، دارای کارایی لازم جهت جلوگیری از ورود و نشت آلاینده ها به اکوسیستم های اطراف می باشد.

تخلیه صفر، تصفیه کننده گل، سیال حفاری، الک های لرزان، جزیره کیش