بررسی توزیع زمانی و مکانی آلودگی نیترات آب زیرزمینی دشت و آبخوان بیرجند

نیترات یکی از شایع ترین آلاینده های منابع آب زیر زمینی است. یکی از منابع اصلی افزایش مقادیر نیترات در آبهای زیرزمینی کودهای ازته مورد استفاده در بخش کشاورزی و فاضلاب های انسانی می باشد. به دلیل توسعه کشاورزی و شهری، در دشت بیرجند و وجود چاههای جذبی جهت دفع فاضلاب، غلظت نیترات در این آبخوان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، نمونه برداری از24 چاه در فصل خشک در آبان ماه 95 و 22 چاه در فصل تر در اردیبهشت ماه 96 انجام شد، و نمونه ها مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج به دست آمده در نرم افزار SPSS و ArcGIS پهنه بندی و تحلیل شد. مقایسه نتایج به دست آمده با معیار آب شرب مشخص کرد که اندازه ی این یون در بخشی از دشت مورد مطالعه بالاتر از حد استاندارد HWO و ISIRI بوده، میانگین غلظت نیترات فصل تر نسبت به میانگین فصل خشک دارای روند افزایشی می باشد. درصد بالایی از این آلودگی حاصل فعالیت های کشاورزی و فاضلاب های انسانی، استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی و حیوانی می باشد. همچنین از نظر گسترش مکانی در بخش های مرکزی و غربی به علت قرارگیری زمین های زراعی، وجود تصفیه خانه شهری و فاضلاب های روستایی، بیشترین غلظت نیترات در فصل تر مشاهده می شود.

Keywords:

نیترات , چاه جذبی , آلودگی آب های زیرزمینی , آبخوان , GIS