محمدرضا محمدی وند - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب دانشگاه تهران
شهاب عراقی نژاد - دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
کیومرث ابراهیمی - استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
فرشته مدرسی - دکتری مهندسی منابع آب دانشگاه تهران

مدل های هیدرولوژیکی نمایش ساده ای از سیستم هیدرولوژی واقعی هستند که به مطالعه درباره کارکرد حوضه در واکنش به ورودی های گوناگون و فهم بهتر از فرآیندهای هیدرولوژیکی کمک می کنند. با توجه به تنوع مدل های بارش – رواناب در دسترس، انتخاب یک مدل بارش – رواناب مناسب برای حوضه از جهت بهره وری برنامه ریزی و مدیریت منابع آب مهم می باشد. بنابراین انتخاب مدل، نیاز به تشخیص قابلیت و محدودیت مدل های هیدرولوژیکی دارد. ازاین رو، در این مطالعه کارایی سه مدل بارش – رواناب AWBM ،Sacramento وIHACRES در شبیه سازی رواناب حوضه معرف امامه استان تهران مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه، شبیه سازی و تعیین رواناب ناشی از بارش و محاسبه جریان روزانه در خروجی حوضه آبریز منتخب است. مدل های AWBM و Sacramento در نرم افزار RRL موجود بوده و برای بدست آوردن روابط بارش – رواناب حوضه انتخاب شده اند. آماده سازی داده ها در محیط نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS 10.4.1) انجام شده است. در این مطالعه با داده هایی نظیر بارش روزانه، تبخیر روزانه، دما روزانه و جریان مشاهداتی روزانه، رواناب روزانه خروجی از حوضه مورد شبیه سازی قرار گرفته است. ازجمله معیارهای ارزیابی در این مطالعه، ضریب نش-ساتکلیف (NSE)، ضریب تعیین (R2) و یک معیار خطا (جذر میانگین مربعات خطا ) می باشد. نتایج این تحقیق گویای نتایج قابل قبول و مطلوب هر سه مدل هیدرولوژیکی در حوضه منتخب است، همچنین کارایی بهتر مدل هیدرولوژیکی IHACRES با توجه به معیارهای ارزیابی و توابع هدف در هر دو دوره واسنجی و صحت سنجی نسبت به دو مدل دیگر را نشان می دهد.

مدل بارش – رواناب، حوضه معرف امامه استان تهران، AWBM، Sacramento، IHACRES