سجاد دامیار - دانشجوی دکتری معماری دانشگاه تهران و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور ایلام
ندا قهرمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد ایلام

در این نوشتار یک هدف این است که انتظارات ذهنی مردم، که در اثر حضور و تعامل با معماری بومی ایجاد شده، بعنوان منبع الهام طراحی الگوهای داخلی استفاده گردد. هدف دیگر این است که مفهوم هویت در بحث هویت معماری فقط منحصر به بافت کالبدی نشود و متن فرهنگی و ذهنیات افراد را نیز دربرگیرد. برای این منظور یک فرآیند چهارمرحله ای طراحی شده است: نخست کشف پدیده های موثر در فرم در طراحی داخلی از بستر فرهنگی ذهنیت مردم: برای انجام منظم این کار از یکمدل سه محوری (طراحی شده توسط نگارنده) برای کشف عوامل ذهنیت بخش استفاده شده است.. دوم تولید گزینه های طراحی براساس پدیده های کشف شده: برای یک پدیده ی انتخابشده از بستر کالبدی-رفتاری بومی، با تغییر منظم برخی ویژگی های فرمی (طول، عرض، ارتفاع، موقعیت، رنگ و ...) گزینه هایی دارای ساختار مشابه فرمی با تغییر در جزییات ایجاد میشود. سوم انتخاب گزینه های شاخص تر در ذهنیت مردم با استفاده از تحلیل تصویری مشارکتی: گزینه های تولیدشده در مرحله ی قبل با استفاده از یک جدول ابداعی متکی بر تکنیک افتراق معنایی در اختیار دسته ای از مخاطبان قرار داده میشود تا از میان آنها گزینه هایی که سنخیت بیشتری با انتظارات ذهنی و تمایلات فرهنگی آنها دارد بصورت آماری انتخاب شوند..چهارم آزمون طرح های مختلف با استفاده از مشارکت تصویری: گزینه های طراحی که براساس پدیده های هویتی توسط طراح خلق شده با مخاطبان به آزمون گذاشته میشود تا طرح هویتمند توسط کاربران انتخاب گردد. بعنوان نمونه ی موردی تعدادی مسکن بومی در بافت روستای گلال کرمانشاه با فرآیند چهارمرحله ای بالا از نظر فضای داخلی خانه مورد تحلیل قرار گرفته و سه پدیده ی کالبدی-ذهنیتی استخراج شده از مرحله ی اول این تحلیل توسط پنج دستهی پنج تایی مورد ارزیابی قرار گرفته و مبنای تولید گزینه های طراحی قرار داده میشوند.

ذهنیت فرهنگی ، معماری بومی ، هویت ، طراحی داخلی