امین علیزاده دیزج - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
حامد ابراهیمیان - استادیار گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران

بهره وری آب کشاورزی یکی از مهمترین مباحثی است که در سالهای اخیر در مجامع علمی مرتبط با آب و آبیاری موردتوجه جدی قرارگرفته است. ساختار بنیادی مفهوم بهره وری آب آبیاری در بخش کشاورزی مربوط به استفاده درست از آب به منظور افزایش تولید محصولات کشاورزی است. عوامل متعدد و زیادی در افزایش مقدار بهره وری دخیل هستند (اقلیم، مدیریت، ماشین آلات، سامانه های آبیاری، کارگر، سطح زیر کشت و...)، بنابراین انتظار میرود که مقدار این شاخص در یک منطقه از مزرعه ای به مزرعه ی مجاور متفاوت باشد. در این تحقیق با جستجوی منابع موجود به بررسی مقدار بهرهوری آب در بخش کشاورزی که در استانهای تهران، قزوین و البرز انجام گرفته بودند پرداخته شده است. نتایج جستجوی منابع علمی نشان داد که تحقیقاتی که به صورت مزرعهای و مستقیم شاخص فیزیکی بهرهوری آب آبیاری را برای محصولات متنوع اندازه گیری کنند، بسیار اندک است. بیشتر مطالعات در مورد گیاه ذرت انجام شده است. مقادیر متوسط بهره وری آب گیاه ذرت (دانه ای) در استان البرز 1/27) کیلوگرم بر مترمکعب) بیشتر از قزوین 1/14) کیلوگرم بر مترمکعب) گزارش شده است؛ متوسط مقدار بهره وری آب گیاهان جو، گندم و چغندرقند (ریشه) (به ترتیب 1/51 و 1/83 و 2/19 کیلوگرم بر مترمکعب) در استان البرز بیشتر از استان قزوین (به ترتیب 0/74 و 0/79 و 1/65 کیلوگرم بر مترمکعب) است؛ و مقدار بهره وری آب محصولات یونجه و سیبزمینی (غده) (به ترتیب 0/98 و 1/8 کیلوگرم بر مترمکعب) در استان قزوین بیشتر از استان البرز (به ترتیب 0/31 و 0/88 کیلوگرم بر مترمکعب) بدست آمد.

کارآیی مصرف آب ، راندمان مصرف آب آبیاری، محصولات زراعی، عملکرد