مجید مداح - استادیار دانشگاه سمنان، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری
فروغ السادات نوع ایران - کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان

اقتصاد غیررسمی و یا اقتصاد گزارش نشده، یکی از مشکلات کشورهای در حال توسعه است که کارایی فعالیت های اقتصادی در بخش رسمی را تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجا که فعالیت اقتصاد غیررسمی معمولا با فرار از قوانین و مقررات محیط زیست همراه است، این بخش، یکی از عوامل آلوده کننده هوا در کشورها به ویژه در کشورهای درحال توسعه به شمار می رود. از طرف دیگر، حجم فعالیت های صنعتی و مساحت جنگل نیز از عواملموثر بر آلودگی هستند. دراین مقاله، متغیر پنهان اقتصاد غیررسمی که برابر است با تفاوت تولیدکل و گزارش شده، با استفاده از روش فیلترکالمن و برمبنای متغیرهای زیست محیطی شامل انتشار دی اکسیدکربن و مساحت جنگل برای اقتصاد ایران، طی سالهای 1359-1388 تخمین زده شده است. نتایج نشان می دهد که رابطه بلندمدت و معنی داری میان تولیدکل، مساحت جنگل ها و تعداد کارگاه های صنعتی با انتشار دی اکسیدکربن در اقتصاد ایران وجود دارد. این رابطه به ترتیب مستقیم، غیر مستقیم و مستقیم برآورد شده و اندازه ضریب تاثیر سه متغیر فوق الذکر بر انتشار دی اکسیدکربن به ترتیب برابر با 0/589، -1/65، 0/057 است. بر اساس نتایج بدست آمده، تولیدکل برآورد شده، در تمامی سالها از تولید گزارششده بیشتراست که بر این اساس، وجود اقتصاد غیررسمی در ایران، تایید می شود. سهم اقتصاد غیررسمی از تولید ناخالص واقعی کشور در سالهای مورد مطالعه، به طور متوسط 35/6 درصد برآورد شده است.

تولید گزارش شده، تولید گزارش نشده، اقتصاد غیررسمی، انتشار دی اکسیدکربن، جنگل، کارگاه های صنعتی، فیلترکالمن