محمد هاشم موسوی حقیقی - استادیار موسسه تحقیقات جهاد کشاورزی استان فارس
احمد رجبی - دانشجوی دکتری مدیریت سیستم ها دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه شیراز

در این پژوهش با استفاده از روش پویایی شناسی سیستمی، تاثیر تغییرات شدت انرژی در بخش صنعت بر شاخص های زیست محیطی و اقتصادی در افق چشم انداز سال 1404 بررسی شده است. به این منظور، ابتدا با توجه به رفتار متغیرهای کلیدی و با استفاده از داده های سال های 1379-88، الگوی سیستمی مورد نظر مدلسازی و شبیه سازی شده و سپس سیاست گذاری های لازم براساس نتایج حاصل، مورد ارزیابی قرار گرفته است.نتایج شبیه سازی نشان می دهد که شاخص شدت انرژی بخش صنعت در طول دوره مورد بررسی نه تنها بهبود نداشته، بلکه از 2/67 در سال 1379 به 2/704 در سال 1404 افزایش یافته است. بطوری که این بخش به ازاء مصرف 540 میلیون بشکه نفت خام در افق 1404، 490627 میلیارد ریال ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد. با توجه به این وضعیت، میزان تولید آلاینده های زیست محیطی این بخش از 59 میلیون تن به 267 میلیون تن در افق مورد نظر افزایش خواهد یافت و هزینه های اجتماعی تولید این آلاینده ها برابر با 67449میلیارد ریال خواهد بود. این موضوع نشان می دهد که: الف- با توجه به محدودیت تولید و افزایش هزینه های تامین انرژی در دوره های آینده، جهت گیری سیاستی صنایع کشور باید به سمت افزایش کارآیی مصرف انرژی از طریق بهبود تکنولوژی سوق داده شود؛ ب- به دلیل افزایش هزینه های زیست محیطی در مقایسه با ارزش افزوده، ادامه فعالیت صنایع انرژی بر در وضعیت فعلی منطقی نیست و تداوم این شرایط اثرات مخرب زیادی بر محیط زیست و جامعه خواهد گذاشت که هزینه های آن در آینده غیرقابل جبران خواهد بود.

شدت انرژی، پویایی شناسی سیستم، آلودگی های زیست محیطی، ارزش افزوده