سید عبدالمجید جلایی - استاد گروه اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر
مهدی نجاتی - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر
مینا جوادی نیا - دانشجو کارشناسی ارشد گروه اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر

یکی از مهم ترین عوامل موثر بر اکتشاف، استخراج و تولید نفت و گاز، بهره وری در همه بخشهای مرتبط با بخش های نفت و گاز است. از طرف دیگر مطالعات نشان می دهدکه، امروزه فرآیند آزادسازی اقتصادی امری اجتناب ناپذیر بوده و بتدریج شرایط جهانی شدن در حال احیا است، بنابراین مهم است که بتوان تاثیر تکانه های خارجی را بر بزرگ ترین بخش اقتصادی ایران مورد توجه قرار داد. بر اساس آمار تجارت خارجی یکی از مهم ترین شرکای تجاری ایران کشورهای گروه شانگ های هستند. بر این اساس سوال اصلی مقاله این است که آیا تکانه های بهره وری در بخش صنعت کشورهای گروه شانگ های بر استخراج بخش نفت و گاز ایران تاثیرگذار است. برای پاسخ به این سوال از رویکرد مدل تعادل عمومی قابل محاسبه برای چها ر بخش اقتصادی ایران (صنعت، کشاورزی، خدمات و نفت) استفاده شده و ماتریس حسابداری اجتماعی تعدیل شده سال 1383 با در نظر گرفتن سه سناریوی 3، 5 و 7 درصدی برای تکانه بهره وری (بر اساس روند اقتصاد جهانی) مورد توجه قرارگرفته است. نتایج حاکی از آن است که افزایش بهره وری در سه سناریوی بخش صنعت کشورهای گروه شانگ های، استخراج بخش نفت و گاز این کشورها را کاهش می دهد، این مساله بیانگر استفاده بهینه از ذخایر موجود و وجود تکنولوژی های برتر در سایر صنایع و همچنین تمرکز بر واردات نفت و گاز از سایر کشورهاست. بنابراین با توجه به هدف اصلی مقاله سناریوهای بهره وری نشان داد که، افزایش بیشتر بهره وری در بخش صنعت کشورهای گروه شانگ های، باعث افزایش استخراج نفت و گاز در ایران می شود. این مسیله علاوه بر نشان دادن ارتباط اقتصاد ایران با شرایط اقتصادی کشورهای گروه شانگ های، فرآیند جهانی شدن اقتصاد ایران را نیز توجیه می کند.

تکانه بهره وری، استخراج نفت و گاز، مدل تعادل عمومی قابل محاسبه