امیر شمس - دانشجوی دکترای رفتار حرکتی دانشگاه شهید بهشتی
محمدعلی اصلانخانی - استاد دانشگاه شهید بهشتی
بهروز عبدلی - دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
احمد فرخی - استادیار دانشگاه تهران

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر آرایش تمرین (قالبی، زنجیرهای و تصادفی) و نوع ارایه بازخورد (خودکنترلی و جفت شده) بر عملکرد و یادگیری برنامه حرکتی تعمیم یافته و پارامتر اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانشجویان پسر مقطع کارشناسی دانشگاه شهید بهشتی بود. نمونه آماری تحقیق نیز شامل 180 دانشجوی داوطلب راست دست با میانگین سنی 21±1.5 سال بود که به طور تصادفی به 12 گروه 15 نفری در دو آزمایش جداگانه تقسیم شدند. هر آزمایش شامل 6 گروه قالبی، زنجیره ای و تصادفی خودکنترلی و جفت شده و مراحل پیش آزمون، مرحله اکتساب و آزمون های یادداری و انتقال بود. تکلیف آزمودنی ها در آزمایش اول، تعقیب هدف نوری روی دستگاه پیرویسنج چرخان با برنامه حرکتی ثابت (مربع) و پارامتر متغیر (سرعت های 20، 30، 40 دور در دقیقه) و در آزمایش دوم، تعقیب هدف نوری با پارامتر ثاب ت ( 20 دور در دقیقه ) و برنامه حرکتی متغیر (مربع، دایره و مثلث) با آرایش تمرین و ارایه بازخورد متفاوت بود. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه، تحلیل واریانس عاملی مرکب، تحلیل واریانس عاملی مرکب با اندازه گیری های تکراری و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح P<0.05 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که در هر دو آزمایش، عملکرد گروه های قالبی خودکنترلی و جفت شده در مرحلهاکتساب نسبت به گروه های دیگر معنی دار بود. همچنین عملکرد گروه های آزمایش اول (پارامتر) در آزمون های یادداری و انتقال تفاوتی معنی دار با یکدیگر نداشت، اما در آزمایش دوم عملکرد گروه های تصادفی خودکنترلی و جفت شده نسبت به گروه های دیگر معنی دار بود P<0.05 از سوی دیگر، عملکرد گروه های بازخورد خودکنترلی در هر دو آزمایش از گروه ها ی بازخورد جفت شده در تمامی مراحل آزمون بهتر بود P<0.05 به طور کلی، نتایج این پژوهش اثر سودمند بازخورد خودکنترلی بر یادگیری برنامه حرکتی تعمیم یافته نسبت به پارامتر را نشان می دهد و از جدایی نظری این فرآیندها حمایت می کند. همچنین نتایج نشان داد که فراگیران گروه خودکنترلی در هر دو آزمایش به طور عمده پس از کوشش های خوب درخواست بازخورد نموده اند که این نتیجه در مقابل دیدگاه هدایت (سالمونی و همکاران، 1984 ) قرار می گیرد.

بازخورد خودکنترلی، بازخورد جفت شده، برنام ه حرکتی تعمیم یافته، پارامتر سرعت، کوشش های خوب و ضعیف، دیدگاه هدایت