انور شلماشی - دانشیار، گروه صنایع شیمیایی آلی و دارویی، پژوهشکده فناوری های شیمیایی، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران
فاطمه امانی - دانش آموخته کارشناس ارشد، گروه شیمی آلی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز

گردو و انبه از درختان بومی مناطق گرمسیر می باشند. مغز گردو منبع غنی از روغن با ارزش غذایی بالا است. هسته میوه انبه نیز حاوی روغن با درصد بالای اسید چرب اشباع با قابلیت کاربرد به عنوان ماده اولیه برای تهیه سوخت های زیستی است. در مقاله حاضر، برای استخراج روغن از مغز گردو و هسته انبه با استفاده از هگزان از امواج فراصوت استفاده و نتایج با استخراج به شیوه سوکسله در مدت زمان 6 ساعت مقایسه شد. در این مطالعه، برای بررسی و بهینه سازی سه فاکتور زمان، دماى استخراج و دامنه امواج و براى رسیدن به بیش ترین بازدهی در استخراج روغن با روش فراصوت ساز برنامه سطح پاسخ استفاده شد. نتایج نشان داد که روش استخراج با کمک امواج فراصوت با کاهش قابل ملاحظه دما و زمان استخراج روش مناسبی برای استخراج روغن از مغز گردو و هسته انبه در مقایسه با روش سوکسله است. شرایط بهینه در روش فراصوت برای استخراج روغن با بازدهی بالا از مغز گردو، زمان 70min، دمای 25ºC و دامنه امواج 100% و برای هسته انبه، زمان 69min، دمای 25ºC و دامنه امواج 72% به دست آمد. بازدهی استخراج روغن با استفاده از روش فراصوت در شرایط بهینه برای مغز گردو و هسته انبه به ترتیب 64/52% و 13/86به دست آمد که مشابه با نتایج حاصله با روش سوکسله بود. مقدار و درصد اسیدهای چرب شناسایی شده در هر دو روغن، در هر دو روش استخراج، تفاوت قابل ملاحظه ای را نشان نداد. لینولییک اسید در روغن مغز گردو و اولییک اسید در روغن را تایید کرد.

استخراج، فراصوت، روغن، مغز گردو، هسته انبه، برنامه سطح پاسخ