رحمت الله غلامی - دانشجوی دکتری علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
حسن ساری خانی - دانشیار علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
عیسی ارجی - استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

این پژوهش به منظور بررسی اثرکم آبیاری بر ویژگی های فیزیولوژیکی و زیست شیمیایی شش رقم تجاری زیتون شامل میش ، کنشرولیا ، آمفی سیس ، زرد ، روغنی و شنگه در شرایط مزرعه در سال زراعی 1393 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و دو فاکتور رقم های زیتون و نوع های آبیاری بود. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری به مقدار 100% نیاز آبی درخت های زیتون (شاهد)، تیمار آبیاری به مقدار 60% نیاز آبی درخت های زیتون در طول فصل (کم آبیاری مداوم)، تیمار کم آبیاری تنظیم شده (آبیاری 60% در طول فصل رشد به همراه آبیاری نکردن در طول مدت سخت شدن هسته و تغییر رنگ میوه)، با سیستم ابیاری قطره ای اعمال و برخی ویژگی های فیزیولوژیکی و زیست شیمیایی از جمله محتوای نسبی آب برگ، نشت یونی، عنصرهای کلسیم، سدیم و پتاسیم، مقدار کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین آزاد برگ، قندهای محلول، مقدار فنل و مالون دی آلدهید رقم های زیتون در نوع های مختلف آبیاری اندازه گیری شد. نتیجه ها نشان داد که تیمار آبیاری 100% باعث افزایش درصد محتوای نسبی آب برگ، درصد عنصرهای کلسیم و پتاسیم، کلروفیل a و کل در رقم های مختلف زیتون مورد آزمایش شد. اثر برنامه های آبیاری روی مقدار کلروفیل b معنی دار نشد. از نظر درصد محتوای نسبی آب برگ، درصد کلسیم و پتاسیم، کلروفیل a و کل، مقدار پرولین، قندهای محلول برگ، فنل و مالون دی آلدهید، تیمار کم آبیاری تنظیم شده و 60% در یک سطح قرار گرفتند. به طور کلی با توجه به اینکه مقدار مالون دی آلدهید در رقم هیا کنسروالیا و شنگه پایین تر از بقیه رقم ها بود و از طرفی محتوای نسبی آب برگ و همچنین مقدار کلروفیل و پتاسیم بالاتری در مقایسه با دیگر رقم ها داشتند، بنابراین به عنوان رقم هیا متحمل تر به تنش کم آبی معرفی می شوند.

تنش کم آبی، زیتون، زیست شیمیایی، نشانگرهای فیزیولوژیکی