تولید رویان و گیاهان نیم گان از گرده پرتو دیده با گاما در خربزه ایرانی

روش گرده پرتوتابی شده موفق ترین روش تولید نیمگان (هاپلویید) در گیاهان جالیزی می باشد. این پژوهشبه منظور بررسی اثر شدت های مختلف پرتو گاما، نژادگان و مرحله نموی رویان حاصل از روش گرده پرتوتابیشده، بر انگیزش رویانهای نیمگان در چند توده بومی خربزه و دورگه این توده ها با رقم های خارجی انجام شد.گل های ماده گیاهان مادری با گرده های پرتوتابی شده گرده افشانی شدند. 21 تا 25 روز پس از باروری، رویان هایی که در مرحله های مختلف نموی بودند، از بذرهای حاصل خارج و روی محیط کشت E20A کشت شدند. برای تشخیص و جداسازی رویان های انگیزش شده، از روش های کشت مستقیم، کشت مایع و روش تلفیقی (کشت مستقیمجنین و کشت مایع) استفاده شد. روش های کشت مایع و تلفیقی در افزایش کارایی تولید گیاهان نیمگان اثر بسزاییداشتند. نتیجه های حاصل از تعیین شدت کارا، نشان داد که در انگیزش بکرزایی و نمو میوه، شدت 550 گریکاراترین شدت پرتو گاما بود، درحالی که شدت های پایین تر در انگیزش رویان نیم گان کارا نبودند. از بیننژادگان های مختلف، توده طالبی سمسوری (1/2%) و طالبی ساوه (1/1%) بالاترین درصد نمو رویان به بذر را نشان دادند. برخی از رویان هایی که در مرحله نموی قلبی شکل و لپه ای بودند، قادر به باززایی گیاهچه شدند. در کل از274 رویان به دست آمده از گرده افشانی با گرده پرتودیده، 52 گیاهچه بکرزای خربزه باززایی شدند. با توجه بهنتیجه های به دست آمده از این بررسی، رویان و گیاهان نیم گان در خربزه به مقدار زیادی زیر اثر شدت پرتو، مرحلهرویانی و نژادگان قرار می گیرد. با استفاده از روش غیر مستقیم و روش شمارش کروموزمی، نیمگان بودن گیاهانبه دست آمد (n=x=12) تایید شد.

Keywords:

بکرزا , پرتو گاما , توده بومی خربزه , گرده پرتوتابی شده