هادی خانیکی - دانشیار ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی
مرضیه کوهستانی - کارشناس ارشد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

طی سال های اخیر، رویکردهای نوینی در روزنامه نگاری شکل گرفته است که روزنامه نگاری شهروندی،روزنامه نگاری صلح، روزنامه نگاری گفت وگو، روزنامه نگاری محیط زیست و روزنامه نگاری سلامت از جملهآنهاست.در این میان روزنامه نگاری کنشگر و استفاده از رسانه های جایگزین جایگاه ویژه ای در ارتباطات توسعهبه خود اختصاص داده است. در این مقاله سعی شده است شکل گیری این نوع روزنامه نگاری در ایران بررسیشود. از آنجا که اولین نمونه های این نوع ارتباطات در حوزه میراث فرهنگی بوده است، این مقاله به اینموضوع پرداخته است. در ابتدا سیر تطور و شکل گیری رسانه های کنشگر و جایگاه آنها در زیست بوم جدیدرسانه ای مورد بررسی قرار گرفته و با تکیه بر مبانی ارتباطی آن در دو نظریه مهم جامعه شبکه ای مانویلکاستلز و ارتباطات مشارکتی جان سرواس که مفهوم روزنامه نگاری کنشگر تشریح شده است. پس از آننحوه رسانه ای شدن میراث فرهنگی در ایران که بخشی از آن با روشهای روزنامه نگاری کنشگر و جایگزینسازگار بوده، مورد مطالعه قرار گرفته و با متخصصان و کارشناسان و روزنامه نگاران و کنشگران این حوزهگفت وگو شده است.در این تحقیق با استفاده از روش نظریه زمینه ای (Grounded Theory) نهایتا وضع موجود و مطلوب روزنامه نگاری کنشگر در حوزه میراث فرهنگی در قالب دو مدل به تصویر در آمده است.

رسانه کنشگر، رسانه های جایگزین، روزنامه نگاری شهروندی ، ارتباطات مشارکتی، رسانه ای شدن میراث فرهنگی در ایران