میترا حبیبی - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر تهران
فایزه بهنامی فرد - کارشناس ارشد شهرسازی (طراحی شهری) دانشگاه هنر تهران

گروه سنی نوجوان (Adolescents) بخش مهمی از جمعیت کشورهای جهان را تشکیل می دهند که نحوه گذران اوقات فراغت آن ها اهمیت زیادی در شکل گیری هویت فردی و جمعی ، و نزدیک ترین پیوند را با زندگی معنوی و فرهنگی شان دارد. زیرا آن ها تمایل زیادی به تکیه بر روابط اجتماعی، و تعامل و گذران وقت دوستان و همسالان شان در ساعات فراغت خود دارند تا بتوانند بیشتر درباره نقش و ارزششان در جامعه بیاموزند. بدین ترتیب طبق مطالعات مختلف، عرصه عمومی و فضاهای شهری از مناسب ترین بسترهای جامعه جهت تامین این نیاز آن ها تلقی می شوند. اما متاسفانه امروزه شاهد سپری شدن بخش قابل توجهی از ساعات روزمره و اوقات فراغت این گروه سنی در خانه، و به منظور استفاده از اینترنت و فعالیت در فضای مجازی هستیم. لذا در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ضمن در نظر گرفتن تاثیر عوامل شناخته شده در این گرایش نوجوانان، به بررسی تاثیر احتمالی میزان رضایت مندی نوجوانان از وضعیت کمی و کیفی فضاهای شهری نیز بر این مسیله پرداخته شود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و کمی است که به منظور انجام آن 250 نفر از نوجوانان 12 تا 19 ساله کرجی به روش طبقه بندی متناسب و تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده و تحلیل داده ها با آمار توصیفی و استنباطی (پیرسون،t مستقل، تحلیل عاملی و رگرسیون چند متغیره) صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهد از بین عوامل فردی و خانوادگی تنها متغیر جنسیت با میزان حضور نوجوانان در شبکه های اجتماعی مجازی رابطه معنی داری ندارد. جذابیت های شبکه های اجتماعی مجازی، و میزان رضایت مندی نوجوانان از فضاهای شهری نیز در مجموع 41 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند که در صورت ثابت بودن سایر متغیرها، بیشترین ضریب تاثیر را امکان تقویت و توسعه تعاملات اجتماعی 0/436 در متغیر وابسته داشته، و میزان رضایت مندی از وضعیت کمی و کیفی فضاهای شهری نیز هر یک به ترتیب با ضرایب 0/161- و 0/103- بر میزان سپری شدن اوقات فراغت نوجوانان در شبکه های اجتماعی مجازی تاثیرگذارند.

اوقات فراعت، فضای مجازی، شبکه های اجتماعی مجازی، فضای شهری، رضایت مندی از فضاهای شهری نوجوانان