امیر کرم - دانشیار گروه ژیومورفولوژی دانشگاه خوارزمی، تهران
امیر صفاری - دانشیار گروه ژیومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی تهران
رامین حاتمی فرد - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی تهران
عباسعلی نوری - دانشجوی دکتری ژیومورفولوژی دانشگاه خوارزمی، تهران

یکی از انواع بلایای طبیعی که هر ساله خسارات جانی و مالی فراوانی را بر زندگی انسانها وارد مینماید پدیده زمین لغزش است. در واقع دفع و یا کاستن از خسارات این پدیده، مستلزم وقت و هزینه فراوان میباشد. از آن جایی که پیشبینی زمان دقیق وقوع زمین لغزش از توان علمی انسان خارج میباشد؛ لذا، با شناسایی مناطق مستعد زمین لغزش و رتبهبندی آنها می توان تا حدودی از خطرات ناشی از رخداد این پدیده جلوگیری نمود. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل موثر در زمین لغزش و پهنه بندی شهرستان خرم آباد به لحاظ وقوع این رخداد، با استفاده از مدل OWA-AHP و تکنیکGIS میباشد. به این منظور، ابتدا با توجه به موقعیت زمین لغزش های به وقوع پیوسته، نتایج سایر محققین و نظرات کارشناسانه، 5 معیار و13 زیرمعیار جهت این مهم شناسایی شد. سپس با استفاده از مدلOWA-AHP عوامل مربوط مورد ارزیابی قرار گرفته و تعیین وزن گردید. پس از تعیین وزن اهمیت معیارها، وزن رتبه ها به وسیله کمیت سنج های زبانی فازی به دست آمد. در پایان لایه های رستری عوامل، در محیط نرمافزار Arc GIS تهیه و تلفیق گردید. جهت تایید نتایج، مدل پیشبین ارایه شده با رخدادهای مشاهده شده، مورد ارزیابی مقایسهای قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که در بین عوامل موثر ، معیارهای هیدرولوژی و زمین شناسی به عنوان مهم ترین عوامل در ایجاد زمین لغزش در منطقه مطالعاتی میباشند. نتایج حاصل از تلاقی نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با نقشه پراکنش زمین لغزش ها موجود در شهرستان خرمآباد نشان می دهد که پهنه های خطر زیاد24/42 درصد و خطر خیلی زیاد 16/52 درصد از مساحت کل منطقه را به خود اختصاص داده، با این وجود بیش از 65 درصد از سطح لغزش های منطقه در این پهنه ها رخ داده است. بنابراین، مدل OWA-AHP توانایی بالایی در تعیین پهنه های با ریسک زمین لغزش را دارد.

مدلOWA-AHP، زمین لغزش، پهنه بندی، مخاطرات، خرم آباد