مرورى بر مفاهیم، شاخص ها، چارچوب ها و مدل هاى تاب آورى در برابر زلزله

زمینه و هدف: سوانح طبیعی همواره برای جوامع شهری بهعنوان چالشی بزرگ مطرح بوده است و سکونتگاههای انسانی، زیرساختها و سرمایهها همواره در معرض تهدید بودهاند. طبق امار، سوانح در گذر زمان افزایش یافتهاند و همچنین اسیبپذیری جوامع شهری در برابر سوانح (بهویژه در کشورهای در حال توسعه) سیر صعودی داشته است. با افزایش تعداد و تنوع مخاطرات طبیعی در سکونتگاه های انسانی، معضلی در حیات جوامع بشری ایجاد شده است. بدین منظور، رویکرد رایج از تاکید بر مقوله کاهش اسیب پذیری و مقاومسازی صرفا کالبدی، به تاب اوری در برابر سوانح تغییر یافته است.روش: این پژوهش، بر اساس بررسی و مطالعه مروری است که در ان از منابع کتابخانهای استفاده شده است و بر اساسمطالعه ى کتب، مقالات، رساله ها، اسناد، گزارشها و همچنین سایتهای اینترنتی معتبر، به شناسایی و تبیین مفاهیم، شاخصها، چارچوبها و مدلهای تاب اوری در برابر زلزله پرداخت. بر پایه مرور متون تخصصی و اسناد مکتوب در این حوزه، ضمن بررسی مبانی نظری تاب اوری، به ابعاد، مولفهها، سنجه ها و معیارهای تاب اوری در برابر سانحه نیز پرداخته شد.یافته ها: تاب اوری در ذات خود، دارای بعد اجتماعی است. در واقع تاب اوری در برابر سانحه، یک مفهوم زنده و پویا است و بیشتر، کنش جمعی و همکاری برای مقابله با بحران اجتماعی است. به بیان دیگر، جامعه را باید تاباور نمود تا بتواند کالبد را استحکام بخشد. بنابراین به نظر میرسد با توجه به ارتباطات و همپیوندی ابعاد ملموس و ناملموس تاب اوری، پژوهشگران باید در این حوزه، رویکردی جامعنگر و همهشمول داشته باشند. به بیان دیگر، دیدگاههای تکبعدی در این حوزه، دیگر کارگشا نخواهد بود. در حوزه تاب اوری در برابر سانحه، انچه بیش از پیش مورد نیاز است، پژوهشهای میانرشتهای با رویکرد ترکیبی است که دستاورد ان، مدلهای ترکیبی و تعمیم پذیر با هدف ارتقای تاباوری در برابر سوانح باشدنتایج: تاب اوری در برابر سانحه، مفهومی به نسبت جدید است و بیش از چند دهه از ان نمیگذرد. برای ادامه پژوهشها در این حوزه، بهکارگیری رویکرد ترکیبی، اجتناب ناپذیر است و با هدف ارتقای تاباوری، باید روشهای کمی و کیفی بهگونهای مناسب با هم ترکیب شوند تا بهصورت عملیاتی به ارتقای تاب اوری در برابر زلزله منجر شود. افزون بر این، چارچوب معیشت پایدار، رویکرد محله محور در حوزه تاب اوری سانحه را در کشورهای در حال توسعه پیشنهاد میکند. محله، جدا از دارا بودن روابط اجتماعی پویا در یک محدوده جغرافیایی خاص، به واسطه وجود معیارهای ذهنی، بستر مناسبی در جهت بهبود زندگی جمعی و تاب اوری سانحه است.

Keywords:

تاب آورى , زلزله , شاخص , چارچوب , مدل