حمیده خاکسارآستانه - کارشناس ارشد گروه پژوهش های اقتصادی جهاد دانشگاهی مشهد
محمد مظهری - عضو هییت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
ناصر شاهنوشی - عضو هییت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

فرش مهمترین کالای صادرات غیرنفتی کشور است که طی چهار ده ه گذشته، بیش از 25 درصد ارزش صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده و صادرات کشور از این کالا تاثیر چشمگیری پذیرفته است. بر این اساس، هدف این تحقیق بررسی عملکرد صادراتی فرش دستباف ایران و شناسایی بازارهای هدف و موانع حضور در آنهاست. بدین منظور ابتدا مزیت نسبی فرش دستباف ایران با استفاده از شاخص های RSCA RCA و x طی سال های 2000–2005 میلادی محاسبه شد، در ادامه جهت انتخاب مناسب ترین بازارهای بالقوه صادراتی ابتدا کشورهای واردکننده فرش شناسایی و سپس با به کارگیری روش تاکسونومی عددی (Taxonomy) این بازارها اولویت بندی شدند. نتایج مطالعه نشان داد که کشور ایران در صادرات فرش دارای مزیت نسبی صادراتی است، اما روند نزولی مزیت نسبی فرش دستباف طی سال های مورد مطالعه حاکی از تضعیف موقعیت رقابتی این کالا در سطح جهان است. به عبارت دیگر نزولی بودن شاخص مزیت نسبی فرش دستباف حرکت کشور به سمت از دست دادن تخصص در صادرات فرش را نشان می دهد. همچنین نتایج اولویت بندی بازارهای هدف نشان داد به ترتیب کشورهای آمریکا، امارات، ژاپن و آلمان عمده ترین بازارهای صادرات فرش دستباف ایران هستند.

بازارهای هدف، مزیت نسبی، فرش دستباف، روش تاکسونومی